«Μαύρη παιδεία» και στη Γαλλία!

Κεντρικό ζήτημα των επερχόμενων γαλλικών προεδρικών εκλογών η παιδεία∙ η απαστράπτουσα Segolene Royal ενώπιον των υπομειδιώντων εκπροσώπων των εκπαιδευτικών σοσιαλιστικών συνδικάτων τάραξε τα νερά.

«….μια από τις αιτίες της σχολικής αποτυχίας διαδραματίζεται στο γυμνάσιο…μια επανάσταση που πρέπει να κάνουμε είναι 35 ώρες στο γυμνάσιο, δηλαδή οι εκπαιδευτικοί να παραμένουν 35 ώρες στο σχολείο…οι γονείς σήμερα αναζητούν ολοένα και περισσότερο την ατομική στήριξη…είμαστε σ’ ένα σύστημα παράλογο ∙ σήμερα στη Γαλλία έχουμε ακαδημίες σχολικής στήριξης που δίνουν το δικαίωμα της φορολογικής μείωσης.. σ’ αυτές τις επιχειρήσεις κάνουν μάθημα οι καθηγητές του δημόσιου τομέα.. πως είναι δυνατόν οι εκπαιδευτικοί του δημόσιου τομέα να έχουν χρόνο για ατομική σχολική στήριξη με πληρωμή και δεν έχουν χρόνο να κάνουν αυτή τη στήριξη δωρεάν μέσα στα σχολεία;… οι παλιοί καθηγητές μας λένε ότι είναι δικαίωμα να κάνουν 17 ώρες και μετά να ασχολούνται με τα ιδιαίτερα μαθήματα τους…»

Το ερασιτεχνικό video της υποψήφιας του σοσιαλιστικού κόμματος στην περίφημη συνάντηση έγινε περιζήτητο ∙ ιστολογία διάσημων bloggers το φιλοξένησαν, ιστοσελίδες το προέβαλαν και χιλιάδες σχολεία σ’ όλη τη Γαλλία το έλαβαν με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κεντρώος υποψήφιος Francois Bayrou συμφώνησε στην αναδόμηση του σχολείου με πρωταγωνιστή τον δάσκαλο ∙ οι επαναστατικές προτάσεις όμως δεν ευδοκίμησαν στο κλίμα των εκλογών που απαιτεί υποσχέσεις για ένα «χαρούμενο αύριο» προς κάθε κατεύθυνση ∙ και οι δύο υποψήφιοι ανασκεύασαν πριν από λίγες μέρες τις προτάσεις τους περί 35ώρου των καθηγητών στα σχολεία ∙ η θεωρία του πολιτικού κόστους θριαμβεύει παντού.

Η Segolene Roayle συμπεριέλαβε πάντως τα δωρεάν φροντιστήρια εντός των σχολείων στις εκατό προτάσεις για μια πιο δίκαιη Γαλλία ενώ ο Nicolas Sarkosy αρκείται σε επιδόματα κατάρτισης και αποφεύγει την αναμέτρηση στα δύσκολα και δυσεπίλυτα θέματα της παιδείας.

 

Η σκληρή πραγματικότητα της γαλλικής παιδείας αποδελτιώνεται καθημερινά ∙ «..στο τέλος της Ε’ τάξεως το ένα στα τέσσερα παιδιά δεν είναι σε θέση να διαβάσει με ευχέρεια… η πλειοψηφία των φοιτητών δεν είναι σε θέση να παρακολουθήσει ανώτατες σπουδές.. σε ορισμένα πανεπιστημιακά τμήματα δεν απαιτείται πλέον η σωστή ορθογραφία.. δεν φταίνε οι δάσκαλοι και οι καθηγητές ∙ είναι και αυτοί θύματα της καταστροφής του σχολείου από μια κεντρική γραφειοκρατική διοίκηση… ολοένα και περισσότερα παιδιά παρακολουθούν φροντιστήρια ..η κοινωνία δεν περιμένει..» επισημαίνουν οι εκπαιδευτικοί Laurent Lafforgue και Mark Le Bris στο περίφημο άρθρο τους «τρεις επείγουσες μεταρρυθμίσεις για να σωθεί το σχολείο» που φιλοξένησε η εφημερίδα Le Figaro. Ποιες προτάσεις κατέθεσαν ως αντίδοτο στην κρίση; Νέα βιβλία και προγράμματα, ποιότητα επιμόρφωσης και αξιολόγησης, σκληρή δουλειά και αξιολογήσεις μέσω εξετάσεων.

«Στη Γαλλία και τη Γερμανία τα φροντιστήρια αναδεικνύονται σε αντιπαράδειγμα του σχολείου» επισημαίνει η Martine Laronche εκπαιδευτική  συντάκτης της Le Monde ενώ ο κοινωνιολόγος Dominigue Glasman του Πανεπιστημίου της Σαβοΐας διαπιστώνει ότι «εδώ και δέκα χρόνια γινόμαστε μάρτυρες μιας θεαματικής επέκτασης των φροντιστηρίων»!

Το φροντιστηριακό σύνδρομο κυριεύει την ευρωπαϊκή εκπαίδευση προκαλώντας νευρική κρίση σε πολλά πρότυπα μέχρι πρότινος εκπαιδευτικά συστήματα. Μια ρεαλιστική προσέγγιση που δεν δαιμονοποιεί το φαινόμενο κατέγραψε ο Ιρλανδός ερευνητής Tom Callghan αναφερόμενος στα grind schools της χώρας του: «τα φροντιστήρια λειτουργούν ως κέντρα μελέτης και επανάληψης κάτι που στο παρελθόν ίσχυε για το σπίτι.. τώρα που οι γονείς βρίσκονται σε καλύτερη οικονομική κατάσταση, προτιμούν αυτό να γίνεται στο φροντιστήριο».

 

Οι μαθητές έστειλαν το δικό τους εξώδικο…

Η κορύφωση μιας πολύμηνης διαδικασίας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των Ελλήνων μαθητών αναφορικά με την πολιτιστική επιταγή της επανένωσης των μαρμάρων του Παρθενώνα συνέπεσε με τη δημοπρασία ιστορικών κειμηλίων από τον οίκο Christie’s στο Λονδίνο, που κέρδισε τα ποσοστά της εγχώριας τηλεθέασης.

Xωρίς τηλεοπτικές τυμπανοκρουσίες με την πολύτιμη συνδρομή του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη και την ουσιαστική συνεπικουρία Νομαρχιών, Δήμων και Εκπαιδευτικών Φορέων δεκάδες χιλιάδες μαθητές από κάθε γωνιά της χώρας υπέγραψαν, συνέγραψαν και ζωγράφισαν στέλνοντας το δικό τους εξώδικο μήνυμα για την αποκατάσταση της ιστορικής, πολιτιστικής, και πολιτισμικής μας συνοχής.

Την ερχόμενη Τρίτη των Τριών Ιεραρχών μια μεγάλη αλυσίδα 2500 χιλιάδων μαθητών αγκάλιασε την Ακρόπολη με τη πεποίθηση ότι καμιά μάχη δεν είναι χωρίς αντίκρισμα.

“… το πνεύμα της πόλης των Αθηνών του 5ου αιώνα π.Χ. Της πόλης που διατράνωσε τα δημοκρατικά ιδεώδη, υπάρχει ακόμα αλώβητο, ζει μέσα μας, στην καρδιά όλων των νεοελλήνων που διατυπώνουμε εδώ και μία σειρά ετών ένα αίτημα υψίστης σημασίας: την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα, ενός αναπόσπαστου κομματιού του πολιτισμού μας, ενός πολιτισμού που έπληξαν οι ιδιοτελείς, δόλιες, χρησιμοθηρικές και ωφελιμιστικές βλέψεις αυτών που με βία τα απέσπασαν από τη θέση τους, από εκεί όπου ανήκουν….”  έγραψε στο άρθρο της “Νόθα Κληρονομιά” η Ειρήνη μαθήτρια της Β’ Λυκείου.

“… Δεν είναι θέμα πατριωτισμού… Ο Παρθενώνας, δεν ανήκει μόνο στους Έλληνες, ο Παρθενώνας ανήκει στην υφήλιο, ανήκει σε όλους αυτούς που μπορούν να δουν με μάτια ανοιχτά το μεγαλείο του, ανήκει σε όσους εμπνέονται απ’ αυτόν για να προχωρήσουν την τέχνη, την επιστήμη, τη φιλοσοφία, ένα βήμα παραπέρα. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι σε θέση να συντηρήσει τα μνημεία της, κι όχι μόνο είναι σε θέση να το κάνει, αλλά έχει χρέος απέναντι στην ανθρωπότητα…” συμπλήρωσε η Κατερίνα μαθήτρια της Γ’ Λυκείου. 

“… Είμαι ένας 17χρονος μαθητής της Γ’ Λυκείου και είμαι Έλληνας. Στη χώρα μου έζησαν άνθρωποι που έπλασαν μύθους και χάρηκαν τη φαντασία σαν έργο τέχνης, άνθρωποι θεληματικοί, συχνά πεισματάρηδες, πιο συχνά δημιουργικοί που συγκέρασαν μαστορικά την φρονιμάδα του ανθρώπου με τη θεία παραφροσύνη…”

 
“… Ο Παρθενώνας που αναγνωρίστηκε ως η πιο ολοκληρωμένη έκφραση της δημοκρατίας συνοψίζοντας στο σύνολο του μια ιδανική σύνθεση της πολιτικής και φιλοσοφικής σκέψης της κοινωνίας που το δημιούργησε, έπεσε θύμα του συμπατριώτη σας κλεπταποδόχου λόρδου Έλγιν…”

“… Αποτελεί χρέος σας, χρέος όλων των Βρετανών απέναντι στη παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά η αποκατάσταση του συμβόλου της, που είναι ο Παρθενώνας, το έμβλημα της Ουνέσκο…” έγραψε ο Γιάννης μαθητής της Γ’ Λυκειόυ σε επιστολή του προς τον Διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου του Λονδίνου.

Η πρόταση προς τη Βρετανική πλευρά για την άμεση λειτουργία στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης αίθουσας των Γλυπτών του Παρθενώνα με συνεργασία και συνευθύνη και του Βρετανικού Μουσείου αποτελεί μια ρεαλιστική υπέρβαση που υπογραμμίζει το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
 

Ιανουάριος 2007
Εφημερίδα “Ο Κόσμος του Επενδυτή”

 

Η ψηφιακή ανανέωση της τεχνοφοβικής διδασκαλίας

   Οι αντιστάσεις των “φονταμενταλιστών” του μαυροπίνακα είναι μεγάλες και ενίοτε τεκμηριωμένες· η νέα όμως ανελέητη τεχνολογική πραγματικότητα διαφοροποιεί το ρόλο του χαρισματικού δάσκαλου και τη λειτουργία του αξιόπιστου συγγράμματος που διαχρονικά αποτελούσαν τη κύρια πηγή πληροφόρησης στη διδακτική πράξη.    Η ψηφιακή ανανέωση της διδασκαλίας είναι πλέον απολύτως αναγκαία απάντηση στα νέα παιδαγωγικά ζητούμενα της διαθεματικότητας και της συνεργατικής μάθησης. Ο ρόλος της δράσης στη μάθηση τεκμηριώνεται επιστημονικά και αποδεικνύει ότι η παράλληλη έρευνα και η δημιουργία των μαθητών οδηγούν ευκολότερα στους διδακτικούς στόχους. Ο παραδοσιακός επομένως δάσκαλος οφείλει να καινοτομήσει και να αξιοποιήσει τη τεχνοφιλία του μαθητικού ακροατηρίου, να τη μετατρέψει σε δημιουργική δράση και να ξεπεράσει τη προσωπική του τεχνοφοβία.    Αφορμή για το σημείωμα αυτό είναι τα σεμινάρια που πραγματοποιούν οι φροντιστές για την επιμόρφωσή τους στα οποία διατυπώνονται συντηρητικές επιφυλάξεις που οδηγούν σε προσχηματικές απορρίψεις. Η ιστορία της εκπαίδευσης έχει άλλωστε πολλά “συμβάντα” θεοποίησης των παιδαγωγικών καινοτομιών. Οι νέες τεχνολογίες δεν κάνουν ασφαλώς θαύματα και δεν αποτελούν από μόνες τους πανάκεια.    Όταν όμως η συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών μαθητών πλοηγεί στο διαδίκτυο είναι αδιανόητο ο δάσκαλος να αγνοεί τη δύναμη του μέσου και τους έξοχους δικτυακούς τόπους και τρόπους που μπορούν να κάνουν πραγματικά συναρπαστική την διδασκαλία του.    Η περιήγηση στην φιλολογική όψη του διαδικτύου  στην ωραία πύλη www.netschoolbook.gr μιας “καλοδιωμένης” φιλολόγου, η αναζήτηση στην νεότευκτη Ανέμη https://anemi.lib.noc.gr μια ψηφιακή βιβλιοθήκη με σπάνια τεκμήρια του νεότερου ελληνισμού, η πλοήγηση στο κόμβο της Ελληνικής Γλώσσας www.greek-language.gr αποτελούν δημιουργικό ερέθισμα για κάθε μαχόμενο εκπαιδευτικό.      Τα εικονικά εργαστήρια Μαθηματικών, Φυσικής, Χημείας στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.spin.gr ή στο  www.e-yliko.gr με χρήσιμες διδακτικές προτάσεις και εξαιρετικές προσομοιώσεις είναι μια ψηφιακή πρόκληση ανανέωσης.      Η Παιδεία χωρίς τις νέες τεχνολογίες είναι πλέον αδιανόητη. Χωρίς  αποθέωση των πολυμέσων και των υπερμέσων, με κριτική αποδελτίωση της πληροφορίας και με ορθή χρήση των εκπαιδευτικών εργαλείων, όλα στην εκπαίδευση αλλάζουν.       Και αν οι Έλληνες έφηβοι συναντούν το δάσκαλο στο σχολείο και στο φροντιστήριο στην Βρετανία και στην Αμερική οι συνομήλικοι τους εμπεδώνουν τη παγκοσμιοποίηση στη Παιδεία χρησιμοποιώντας Ινδούς(!) μαθηματικούς για υποστηρικτική διδασκαλία μέσω του διαδικτύου· “Μπορεί ο Toni Blair να έχει χρήματα για τα ιδιαίτερα φροντιστήρια των παιδιών του αλλά οι περισσότεροι γονείς στην Αγγλία εξασφαλίζουν με 50 λίρες το μήνα on line διδασκαλία” αναφέρει ο βρετανικός “Observer”.   Η ώρα που οι μαθητές θα κρατούν αντί για το κλασικό μαθητικό σακίδιο ένα μικροσκοπικό memory stick δεν είναι μακριά…   

O επιζήμιος διάλογος

Πέρασαν πολλές δεκαετίες από τότε που ο μεγάλος διανοητής Ε. Παπανούτσος διατύπωνε το περίφημο «στο διάλογο δεν πάμε για να σώσουμε τις ιδέες μας αλλά για να σώσουμε την αλήθεια». Ακόμα περισσότερα χρόνια πέρασαν από τότε που αναφερόμενος στην Παθολογία του Νεοελληνικού Διαλόγου έγραψε με προφητική έμπνευση τις προϋποθέσεις του Επιζήμιου Διαλόγου

Η τέχνη του αποδοτικού διαλόγου είναι γόνιμη αρετή στην οποία ελάχιστα έχουμε εκπαιδευθεί˙ αντιθέτως έχουμε εθισθεί στην άγονη τεχνική του εριστικού διαλόγου για να ακυρώσουμε κάθε μη αρεστή λύση χωρίς καμία ρεαλιστική αντιπρόταση.

Για να σώσουμε την αλήθεια και όχι τις συντεχνιακές μας ιδεοληψίες είναι ανάγκη να καταγράψουμε στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, συνθέτουν το εκπαιδευτικό μας γίγνεσθαι αλλά απουσιάζουν από τον ηλεκτρισμένο διάλογο. Η αδιόρατη απειλή της επερχόμενης ιδιωτικοποίησης κυριαρχεί αλλά ελάχιστοι αξιολογούν τις όψεις της εκπαιδευτικής καθημερινότητας. Σταχυολογούμε ειδήσεις και στοιχεία που απαιτούν τεκμηριωμένες λύσεις και άμεσες ρυθμίσεις.

«Που να σπουδάσει το παιδί μου κύριε καθηγητά;» ρώτησε κυριακάτικη εφημερίδα για λογαριασμό των γονέων μια δωδεκάδα επίλεκτων πανεπιστημιακών για να εισπράξει εμμέσως πλην σαφώς την απάντηση: «μη στείλετε τα παιδιά σας σε ελληνικά πανεπιστήμια»! Αιτιολογημένη ως εκ τούτου η προτίμηση μιας πλειάδας πολιτικών που ενίοτε κόπτονται για τον δημόσιο χαρακτήρα αλλά επιλέγουν από την λυκειακή βαθμίδα το Ι.Β. για τα παιδιά τους ως διαβατήριο πρόσβασης στα καλύτερα υπερατλαντικά ιδιωτικά πανεπιστήμια.

51.138 Έλληνες σπουδάζουν στο εξωτερικό με βάση τα στοιχεία της τελευταίας έκθεσης του ΟΟΣΑ˙ αν μάλιστα η φοιτητική μετανάστευση μετρηθεί με βάση τον πληθυσμό της χώρας, η Ελλάδα προηγείται με διαφορά καθώς σε κάθε εκατομμύριο πληθυσμού αντιστοιχούν 4.784 φοιτητές στο εξωτερικό! Στον αντίποδα μάλιστα στην χώρα μας σπουδάζουν μόνο λίγες εκατοντάδες ξένων φοιτητών με αποτέλεσμα να κατέχουμε την τελευταία θέση στον σχετικό πίνακα της Ε.Ε.

Σύμφωνα με σημαντική έρευνα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του καθηγητή κ. Γεωργίου Παπακωνσταντίνου θέσεις στις περιζήτητες σχολές καταλαμβάνουν κυρίως μαθητές από μεσαία και υψηλά κοινωνικά στρώματα. Μόλις το 2,8% των εισακτέων στην Ιατρική έχουν γονιό γεωργό ή κτηνοτρόφο μια κατηγορία που αποτελεί το 17,4% του συνολικού πληθυσμού!

Το γεγονός ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση διευρύνει την κοινωνική ανισότητα είναι αναμφισβήτητο. Η άποψη που ευθαρσώς διατυπώθηκε από την αξιωματική αντιπολίτευση προσφάτως στην Βουλή ότι οι νέοι θα πρέπει να έχουν εγγυημένη από το κράτος την χρηματοδότηση των σπουδών τους η οποία θα αποτελεί ταυτόχρονα κίνητρο βελτίωσης για τα ανώτατα ιδρύματα είναι μια κοινωνικά δίκαιη προσέγγιση. Όσοι ανακαλύπτουν σε ανάλογες θέσεις στοιχεία από το περίφημο άρθρο του πρόσφατα εκλιπόντος Μίλτον Φρίντμαν για τον ρόλο του κράτους στην εκπαίδευση ας εξισορροπήσουν το συναίσθημα με το γεγονός ότι ο ίδιος ανήκει στους γεννήτορες της ιδέας για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Η δαιμονοποίηση των απόψεων καθιστά τον διάλογο αληθινά επιζήμιο.

 

.

[video] Ομιλία στην Κρήτη