Ken Robinson: Το σχολείο σκοτώνει τη δημιουργικότητα.

Ο Ken Robinson γεννήθηκε στο Liverpool το 1950 και γνώρισε τη διεθνή καταξίωση ως καθηγητής και συγγραφέας του βιβλίου “Οι τέχνες στα σχολεία”.

Το video που ακολουθεί είναι η εικοσάλεπτη ομιλία του στο TED ένα ετήσιο συνέδριο στο οποίο μιλούν διακεκριμένοι επιστήμονες, δημιουργοί και καλλιτέχνες.

Με ξεχωριστή απλότητα και φλεγματικό εγγλέζικο χιούμορ ο Sir Ken Robinson παρουσιάζει την μοιραία σχέση μεταξύ της δημιουργικότητας και της δημόσιας εκπαίδευσης. Με δεδομένο ότι δεν μπορούμε να φανταστούμε πως θα είναι ο κόσμος ύστερα από λίγα χρόνια είναι ανάγκη να αναθεωρήσουμε την εκπαίδευση για να διαπλάσουμε τη νέα γενιά, με αυξημένη ικανότητα προσαρμογής, συνδυαστική νοημοσύνη και επιχειρηματική δημιουργικότητα. Ο συγγραφέας στο βιβλίο του “οι τέχνες στα σχολεία” που κυκλοφορεί στα Ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη μας δίνει από τη δεκαετία του ΄80 οργανωτικές προτάσεις αξιολόγησης των σχολείων με στόχο την άσκηση της επινοητικότητας και της φαντασίας χωρίς να θεοποιεί τους χρηματικούς πόρους.

Με καθυστέρηση μερικών δεκαετιών το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα των σχολείων στη Μεγάλη Βρετανία που θα υλοποιηθεί τον προσεχή Σεπτέμβριο του 2008 περιλαμβάνει πολλές από τις καινοτομίες που είχε εισηγηθεί η περίφημη γνωμοδοτική επιτροπή – στην οποία μετείχε ο Ken – που αμφισβητούσε την κυριαρχία των τριών R (reading, writing, arithmetic). Κάλλιο αργά παρά ποτέ!

Με την βοήθεια του Παναγιώτη και της Κωνσταντίνας επιχειρήσαμε μια μετάφραση για όσους δεν έμαθαν αγγλικά στο δημόσιο σχολείο! Οι μεταφραστικές παρατηρήσεις των επαϊόντων ευπρόσδεκτες.

Σας το αφιερώνουμε ως πρωτοχρονιάτικο δώρο μιας και ασχοληθήκαμε με τον Sir Ken τις παραμονές του νέου έτους.

Καλή χρονιά σε όλους!


Μετάφραση

Καλημέρα, πως είστε;

Απομακρύνθηκα από το όλο θέμα. Στην πραγματικότητα αυτό κάνω.

Υπήρχαν 3 θέματα που έτρεχαν μέσα από αυτό το συνέδριο που είναι σχετικά με αυτό για το οποίο θέλω να σας μιλήσω.

Μία είναι η έκτακτη απόδειξη της ανθρώπινης δημιουργικότητας, σε όλες τις παρουσιάσεις που κάναμε και σε όλους τους ανθρώπους εδώ. Μόνο η ποικιλία και το εύρος της…….

Το δεύτερο είναι ένα σημείο που δεν έχουμε ιδέα για το τι πρόκειται να συμβεί. Αναφορικά με το μέλλον. Καμία ιδέα με το πώς μπορεί να εξελιχθεί . Με ενδιαφέρει η εκπαίδευση. Βασικά αυτό που διαπιστώνω είναι ότι όλοι έχουν κάποιο ενδιαφέρον για την εκπαίδευση. Εσείς δεν έχετε;

Το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον. Εάν καταφέρεις να πας σε ένα πάρτι και πεις ότι δουλεύεις στην εκπαίδευση, (για την ακρίβεια δεν πας συχνά σε πάρτι). Εάν δουλεύεις στην εκπαίδευση δεν είσαι διαθέσιμος (γέλια) και ποτέ δεν ρωτάς με περιέργεια (πράγμα περίεργο για μένα). Αλλά αν είσαι περίεργος, λες σε κάποιον: «Τι δουλειά κάνεις; Εγώ δουλεύω στην εκπαίδευση», βλέπεις το αίμα να φεύγει από το πρόσωπο τους. « Ω Θεέ μου, γιατί εγώ;» (γέλια) «Η μοναδική μου νύχτα έξω από όλη τη βδομάδα!» (γέλια). Αν τους ρωτήσεις για την μόρφωση τους σε καρφώνουν στον τοίχο γιατί είναι ένα από αυτά τα πράγματα που ενοχλούν τους ανθρώπους. Έχω άδικο;

Αν το σκεφτείς οι Ιορδανοί ξεκινούν το σχολείο αυτή τη χρονιά και θα πάρουν σύνταξη το 2065. Κανείς λοιπόν δεν έχει ιδέα παρ’όλη τη γνώση που παρέλασε τις προηγούμενες τέσσερις μέρες. Κανείς δεν γνωρίζει το πώς θα είναι ο κόσμος σε 5 χρόνια, και εμείς πρέπει να τους διδάξουμε γι’αυτό. Έτσι η μη προβλεψιμότητα αυτή είναι εξωπραγματική .

Το τρίτο μέρος είναι ότι όλοι παρόλαυτα έχουμε συμφωνήσει για τις εξωπραγματικές ικανότητες των παιδιών μας, την ικανότητα για καινοτομία. Η Σερένα χτες το βράδυ ήταν ένα θαύμα. Δεν ήταν; μόνο να βλέπατε τι μπορούσε να κάνει. Και είναι ξεχωριστεί. Νομίζω πως τελικά δεν είναι ξεχωριστή, και μιλάω γενικά για όλα τα παιδιά.

Έχετε είναι ένα άτομο με μεγάλη αφοσίωση, καινούργιο και ανεξερεύνητο ταλέντο. Η άποψή μου είναι ότι όλα τα παιδιά έχουν τεράστια ταλέντα και εμείς τα καταπιέζουμε. Αρκετά βάναυσα θα έλεγα. Θέλω λοιπόν να μιλήσω για εκπαίδευση και δημιουργικότητα. Η άποψη μου είναι ότι η δημιουργικότητα είναι εξίσου σημαντική στην εκπαίδευση όπως η παιδεία. Πρέπει λοιπόν να την αντιμετωπίσουμε με το ίδιο κύρος.

Άκουσα μια υπέροχη ιστορία πρόσφατα την οποία λατρεύω να διηγούμαι. Ένα μικρό κορίτσι που παρακολουθούσε ένα μάθημα ζωγραφικής καθόταν πάντα στο τέλος της αίθουσας και σπάνια πρόσεχε το μάθημα. Κάποια μέρα λοιπόν το κορίτσι άρχισε να προσέχει. Η δασκάλα ήταν ενθουσιασμένη με το κορίτσι και το ρώτησε: «Τι ζωγραφίζεις;» αυτό απάντησε: «Ζωγραφίζω μια εικόνα του Θεού» Η δασκάλα απάντησε: «Μα κανείς δεν γνωρίζει πως είναι ο Θεός» τότε το κορίτσι απάντησε: « Σε λίγο θα γνωρίζουν».

Όταν ο γιος μου ήταν τεσσάρων στην Αγγλία… Για την ακρίβεια ήταν τεσσάρων παντού. Οπουδήποτε και να πήγαινε ήταν τεσσάρων αλλά ήταν στη φάση του παιχνιδιού, τη ξέρετε την ιστορία? Όχι είναι μια μεγάλη, μεγάλη ιστορία. Ο Mel Gibson γύριζε τη συνέχεια της ταινίας ‘O Oοιωνός 2’. Αλλά ο James (ο γιος μου) πήρε το ρόλο του Ιωσήφ κι εμείς ήμασταν ενθουσιασμένoι γι’αυτό . Τον θεωρούσαμε έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Γεμίσαμε ασφυκτικά το χώρο με τι; Με ατζέντηδες; Με μπλουζάκια που γράφανε: Ο James είναι ο Ιωσήφ. Ο James δεν χρειαζόταν να μιλήσει.

Θυμάστε το σημείο όπου οι τρεις μάγοι μπαίνουν μέσα; μπαίνουν φέροντας δώρα, φέρνουν χρυσο, λιβάνι και μύρα. Και τότε συνέβη. Καθόμασταν εκεί οι γονείς και σχεδιάζαμε και τη συνέχεια του έργου. Τότε μπήκαν τα τρία αγόρια. Μικρά τετράχρονα ντυμένα γέροντες με πετσέτες στα κεφάλια τους και άφησαν κάτω 3 κουτιά και το πρώτο αγόρι είπε: «εγώ σου φέρνω μύρα», το δεύτερο είπε «εγώ σου φέρνω χρυσάφι» και το τρίτο είπε «Στο στέλνει ο Frank» (γέλια)

Το κοινό σε αυτές τις ιστορίες είναι ότι τα παιδιά θα προσπαθήσουν ακόμα και αν δεν γνωρίζουν κάτι, θα κάνουν μια προσπάθεια. Δεν έχω δίκιο; Τα παιδία δεν φοβούνται να κάνουν λάθος. Δεν εννοώ ότι το να κάνεις λάθος είναι το ίδιο με το να είσαι δημιουργικός. Αυτό που γνωρίζω είναι ότι αν δεν είσαι έτοιμος να κάνεις λάθος δεν θα καταφέρεις τίποτα αυθεντικό. Εάν δεν είσαι προετοιμασμένος να κάνεις λάθος, και τα παιδιά μέχρι να μεγαλώσουν έχουν χάσει αυτή τους την ικανότητα. Φοβούνται να κάνουν λάθος και όλοι μας διευθύνουμε τις εταιρείες μας με αυτό τον τρόπο. Στιγματίζουμε τα λάθη. Και τώρα διευθύνουμε και κατευθύνουμε τα εθνικά συστήματα παιδείας με τρόπο όπου τα λάθη είναι το χειρότερο που μπορείς να κάνεις. Το αποτέλεσμα είναι ότι εκπαιδεύουμε ανθρώπους κάνοντας τους να ξεχνούν τις δημιουργικές τους ικανότητες.

Ο Πικάσο κάποτε είπε: «Όλα τα παιδιά γεννιούνται καλλιτέχνες». Το πρόβλημα είναι να παραμείνουμε καλλιτέχνες καθώς μεγαλώνουμε. Αυτό το πιστεύω ακράδαντα: εάν δεν μεγαλώνουμε μέσα στη δημιουργικότητα, μεγαλώνουμε έξω από αυτή, ή μάλλον εκπαιδευόμαστε χωρίς αυτή. Γιατί συμβαίνει αυτό; Έζησα στο Stratford μέχρι πριν 5 χρόνια. Μετακομίσαμε από το Stratford στο Los Angeles. Μπορείτε να φανταστείτε πόσο ανούσια μετάβαση θα ήταν αυτή. Στην πραγματικότητα ζούσαμε σε ένα μέρος που λεγόταν Snitterfield και είναι έξω από το Stratford όπου είναι εκεί όπου γεννήθηκε ο πατέρας του Σαίξπηρ. Ταρακουνηθήκατε από την καινούργια σκέψη; Εγώ ταρακουνήθηκα. Δεν σκεφτήκατε ότι ο Σαίξπηρ είχε πατέρα έτσι; σκεφτήκατε ότι ο Σαίξπηρ ήταν παιδί κάποτέ; Ο Σαίξπηρ 7 χρονών; Εγώ δεν το σκέφτηκα ποτέ. Πόσο ενοχλητικό θα μπορούσε να ήταν αυτό; (γέλια) «Πρέπει να προσπαθήσει πιο σκληρά». Να τον στέλνουν στο κρεβάτι. «Πήγαινε στο κρεβάτι τώρα !» Στον Γουίλιαμ Σαίξπηρ! «…άσε το μολύβι κάτω πια» (γέλια) «Και σταμάτα να μιλάς έτσι» (γέλια) «….Μπερδεύεις τους πάντες!!!!».

Τέλος πάντων μετακομίσαμε από το Stratford στο L.A. και θέλω να πω κάτι για αυτή τη μετάβαση. Ο γιος μου δεν ήθελε να έρθει (έχω 2 παιδιά ξέρετε). Ο γιος μου είναι 21 και η κόρη μου 16. Ο γιος μου δεν ήθελε να έρθει στο L.A. To λάτρευε το L.A. Αλλά είχε μια φιλενάδα στην Αγγλία, ήταν η αγάπη της ζωής του, Σάρα τη λέγανε….

Την γνώριζε.. και ένα μήνα. Σκέψου να έχεις την επέτειο της τέταρτης εβδομάδας. Αλλά αυτό είναι, γιατί όταν είσαι 16 χρονών σου φαίνεται πολύς καιρός. Τέλος πάντων στο αεροπλάνο ο γιος μου ήταν πραγματικά ταραγμένος. Έλεγε: Δεν θα βρω ποτέ κανένα άλλο κορίτσι σαν τη Σάρα. Και εμείς ήμασταν χαρούμενοι με αυτό ειλικρινά (γέλια)…. Γιατί…. Αυτή ήταν ο κύριος λόγος που φύγαμε από τη χώρα.

Όμως κάτι σου συμβαίνει όταν μετακομίζεις στην Αμερική και ταξιδεύεις σε όλο τον κόσμο. Κάθε εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο έχει την ίδια σειρά ταξινόμησης των θεμάτων. Όλα τα συστήματα! Δεν έχει σημασία που πας. Σκέφτεσαι ότι θα μπορούσε να είναι διαφορετικά αλλά δεν είναι! Στην κορυφή είναι τα μαθηματικά και οι γλώσσες μετά είναι τη μελέτη της ανθρωπότητας και τέλος οι τέχνες. Παντού σε όλη τη γη. Σε κάθε σύστημα, επίσης υπάρχει μια σειρά ταξινόμησης ανάμεσα στις ίδιες τις τέχνες. Δεξιοτεχνία και μουσική έχουν φυσικά μεγαλύτερο κύρος στα σχολεία απ’ ότι το θέατρο και ο χορός. Δεν υπάρχει ούτε ένα εκπαιδευτικό σύστημα στον πλανήτη που να διδάσκει χορό στα παιδιά , με κάθε τρόπο όμως τους διδάσκουμε μαθηματικά. Γιατί; Γιατί όχι; Νομίζω ότι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Πιστεύω ότι τα μαθηματικά είναι πολύ σημαντικά αλλά το ίδιο και ο χορός. Τα παιδιά χορεύουν όλη την ώρα εάν τους το επιτρέψεις! Όλοι μας το κάνουμε. Όλοι μας έχουμε σώμα. Έτσι δεν είναι;

Η αλήθεια είναι ότι καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά αρχίζουμε προοδευτικά να τα εκπαιδεύουμε από τη μέση και πάνω και τέλος επικεντρωνόμαστε στα κεφάλια τους και ελαφρώς στη μια πλευρά. Εάν αναρωτιώσουν για την εκπαίδευση όντας εξωγήινος θα έλεγες: «σε τι χρησιμεύει η δημόσια εκπαίδευση;» Σκέφτομαι ότι θα έβγαζε κανείς κάποιο συμπέρασμα εάν κοιτούσε τη συνολική παραγωγή και ποιος επιτυγχάνει με αυτή. Ποιος έχει μια ευκαιρία, ποιος κατέχει τις καλύτερες θέσεις, ποιοι είναι οι νικητές? Νομίζω ότι θα καταλήξουμε στο ότι ο σκοπός της δημόσιας εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο είναι να παράγει καθηγητές πανεπιστημίου. Και έτσι είναι! Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να φτάσουν την κορυφή. Έτσι ήμουν και εγώ! (γέλια).

Συμπαθώ τους καθηγητές πανεπιστημίου, αλλά δεν θα έπρεπε να τους θεωρούμε το ανώτατο ανθρώπινο επίτευγμα. Είναι απλά μια μορφή ζωής και αυτοί. Είναι έως κάποιο σημείο περίεργοι και αυτό το λέω με τρυφερότητα γι’αυτούς. Υπάρχουν κάποιοι από τους καθηγητές πανεπιστημίου, όχι όλοι τους, που τυπικά ζούνε μόνο μέσα στο κεφάλι τους. Ζούνε μόνο εκεί μέσα. Και περισσότερο προς τη μια πλευρά του. Έχουν εξαϋλωθεί. Ξέρετε με έναν κάπως κυριολεκτικό τρόπο. Βλέπουν το σώμα τους και το θεωρούν σαν ένα μέσω μεταφοράς για τα κεφάλια τους (γέλια). Έτσι είναι. Είναι ο δικός τους τρόπος για να μεταφέρουν το κεφάλι τους σε κάποια συνάντηση. Εάν θέλετε αληθινές ενδείξεις για εξαϋλωτικές εμπειρίες χαρίστε στον εαυτό σας ένα απόσπασμα συζήτησης των γηραιότερων και αριστοκρατικότερων ακαδημαϊκών. Στο τέλος της ημέρας αν πάτε σε μια ντισκοτέκ, εκεί θα το καταλάβετε. Οι μεγάλοι άνθρωποι σε ηλικία, κάθονται με ανυπονυσία να φύγουν για να πάνε στα σπίτια τους και να γράψουν σε ένα κομμάτι χαρτί γι’αυτή την εμπειρία. Τώρα το εκπαιδευτικό μας σύστημα προϋποθέτει την ιδέα της ακαδημαϊκής ικανότητας. Και υπάρχει λόγος. Το όλο σύστημα μας επιννοήθηκε σε όλο τον κόσμο πριν το 19ο αιώνα όταν δεν υπήρχε καν δημόσιο σύστημα. Όλοι τότε ήρθαν στη ζωή για να συναντήσουν τις ανάγκες της εκβιομηχάνισης. Έτσι η υψηλή ιεραρχική σειρά βασίζεται σε δύο ιδέες.

Ότι τα πιο πιο χρήσιμα μαθήματα είναι αυτά που σχετίζονται με τη δουλειά. Αρχικά απομακρυνόσουν από τα πράγματα που σου άρεσαν, με το σκεπτικό ότι ποτέ δεν θα έβρισκες δουλειά κάνοντας αυτά. Δεν έχω δίκιο;

Μην ασχολείσαι με τη μουσική, δεν θα γίνεις μουσικός.

Μην ασχολείσαι με τις τέχνες, δεν θα γίνεις καλλιτέχνης.

Καλοκάγαθη συμβουλή τότε, έντονα λανθασμένη σήμερα. Ολόκληρος ο κόσμος καταβροχθίστηκε σε μια επανάσταση.

Και το δεύτερο είναι η ακαδημαϊκή ικανότητα η οποία ερχόταν να κυριαρχήσει στο πως βλέπουμε την εξυπνάδα διότι τα πανεπιστήμια σχεδίασαν το σύστημα με βάση το δικό τους ύφος. Εάν το σκεφτείτε λιγάκι το όλο εκπαιδευτικό σύστημα γύρω από το σύστημα είναι μια παρατεταμένη διαδικασία για την είσοδο στα πανεπιστήμια…

Και οι συνέπειες είναι ότι πολλοί ταλαντούχοι ιδιοφυείς και δημιουργικοί άνθρωποι δεν πίστευαν ποιο πραγματικά είναι και τι δυνατότητες είχαν. Διότι το αντικείμενο στο οποίο ήταν καλοί, στο σχολείο, δεν είχε καμιά αξία ή για την ακρίβεια είχε στιγματιστεί. Και νομίζω ότι δεν μας συμφέρει να ακολουθήσουμε αυτό το δρόμο. Στα επόμενα 30 χρόνια σύμφωνα με την UNESCO, σε όλο τον κόσμο θα υπάρχουν πολλοί περισσότεροι πτυχιούχοι μέσω της εκπαίδευσης απ’ ότι στην αρχή της ιστορίας. Και είναι ο συνδυασμός από όλα αυτά που συζητήσαμε. Η τεχνολογία και η μεταμόρφωση της έχουν επίπτωση στη δουλεία και στη δημογραφία για την εξάπλωση του πληθυσμού. Ξαφνικά τα πτυχία δεν έχουν καμία αξία. Δεν είναι αλήθεια; Όταν ήμουν μαθητής , εάν ήσουν κάτοχος πτυχίου είχες δουλειά . Εάν δεν είχες δουλειά ήταν επειδή εσύ δεν το ήθελες. Και εγώ δεν ήθελα (γέλια). Σήμερα παιδία με πολλά πτυχία συχνά καταλήγουν σπίτι τους να παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια. Διότι για να βρεις σήμερα δουλειά χρειάζεσαι Master of Arts ενώ στην προηγούμενη δουλειά χρειαζόσουν Bachelor of Arts και τώρα σου ζητούν και Doctora. Είναι μια πρόοδος του ακαδημαϊκού πληθωρισμού η οποία δείχνει ότι όλο το κατασκεύασμα της εκπαίδευσης σείεται συθέμελα… Χρειάζεται να ξανασκεφτούμε από την αρχή την άποψη μας για την εξυπνάδα. Γνωρίζουμε τρία πράγματα για την εξυπνάδα. Ένα είναι η ποικιλία της. Σκεφτόμαστε για τον κόσμο με όλους τους τρόπους που τον βιώνουμε. Σκεφτόμαστε οπτικά , ακουστικά, κιναισθητικά . Σκεφτόμαστε σε αφηρημένες περιόδους , σκεφτόμαστε εν κινήσει. Δεύτερον η εξυπνάδα είναι δυναμική , εάν κοιτάξεις τις αλληλεπιδράσεις του ανθρώπινου μυαλού όπως ακούσαμε χτες από έναν αριθμό παρουσιάσεων: Η εξυπνάδα είναι υπέροχα διορατική. Το μυαλό μας χωρίζεται σε δυο διαμερίσματα. Στην πραγματικότητα η δημιουργικότητα την οποία εγώ ορίζω σαν μια διαδικασία του να έχεις αυθεντικές ιδέες που έχουν αξία, πιο συχνά από το να μην έχεις, έρχεται μέσα από τους διαφορετικούς τρόπους αλληλεπίδρασης της αλληλοπειθαρχείας του πως βλέπεις τα πράγματα.

Με την ευκαιρία, υπάρχει μια δέσμη νεύρων που είναι μέλη του μυαλού που λέγεται Corpus Collosum, είναι χοντρότερο στις γυναίκες. Παρατηρώντας τη γυναίκα μου χτες σκέφτηκα ότι σ’αυτό οφείλεται το γεγονός ότι οι γυναίκες είναι καλύτερες στο να ασχολούνται με πολλά θέματα ταυτόχρονα. Διότι πραγματικά έτσι είστε εσείς οι γυναίκες.

Έκανα μια πρόχειρη έρευνα αλλά το γνωρίζω και από την προσωπική μου ζωή. Εάν η γυναίκα μου ετοιμάζει το δείπνο στο σπίτι, πράγμα που δεν κάνει συχνά ευτυχώς, (γέλια). Όχι, είναι καλή σε κάποια πράγματα . Μαγειρεύει, απαντά στο τηλέφωνο, φροντίζει τα παιδιά , βάφει το ταβάνι (γέλια) κάνει εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς εδώ…. (γέλια).

Όταν εγώ μαγειρεύω, η πόρτα είναι κλειστή, τα παιδιά λείπουν, το τηλέφωνο είναι στη θέση του και αν η γυναίκα μου μπει μέσα ενοχλούμαι. Της λέω αγάπη μου σε παρακαλώ! Προσπαθώ να τηγανίσω ένα αυγό εδώ (γέλια). Κάνε μου τη χάρη. Γνωρίζεται αυτή τη φιλοσοφική ρήση; Εάν ένα δέντρο πέσει στο δάσος , συνέβη ποτέ; Εκείνη η γέρικη καρυδιά.

Είδα πρόσφατα ένα ωραίο Τ-shirt που έγραφε. Εάν ένας άντρας λέει αυτό που σκέφτεται και δεν τον ακούει καμία γυναίκα , πάλι κάνει λάθος; (γέλια)

Και το τρίτο πράγμα για την εξυπνάδα είναι χαρακτηριστικό . Γράφω ένα βιβλίο αυτό τον καιρό και έχει τον τίτλο «Επιφοίτηση» το οποίο βασίζεται σε μια σειρά από συνεντεύξεις ανθρώπων και πραγματεύεται και πώς αυτοί ανακάλυψαν το ταλέντο τους. Είμαι ενθουσιασμένος με το πώς οι άνθρωποι το καταφέρνουν. Πραγματικά απορρέει από μια συζήτηση που είχα με μια υπέροχη γυναίκα την οποία οι περισσότεροι δεν την έχουν γνωρίζουν. Το όνομα της είναι Julia Lynne. Την γνωρίζεται; Μερικοί μπορεί. Είναι χορογράφος και όλοι γνωρίζουν τη δουλειά της. Χορογράφησε το μιούζικαλ Cats και το Φάντασμα της Όπερας. Είναι υπέροχη.

Παλιά συμμετείχα στο Βασιλικό Μπαλέτο της Αγγλίας όπως πολύ καλά μπορείτε να δείτε (γέλια). Η Julian λοιπόν και εγώ τρώγαμε ένα μεσημέρι και τη ρώτησα. Πώς κατάφερες να γίνεις χορεύτρια; Αυτό που μου είπε ήταν αληθινά ενδιαφέρον. Όταν πήγαινε στο σχολείο δεν είχε καμία ελπίδα σ’αυτό και το σχολείο της δεκαετίας του 30 ξέρετε πως ήταν. Θα σκέφτεστε ότι είχε μαθησιακές δυσκολίες. Δεν μπορούσε να συγκεντρωθεί. Σκέφτομαι ότι σήμερα πολλοί θα έλεγαν ότι είχε 88HD. Εσείς τι σκέφτεστε; Αυτό όμως συνέβαινε το 1930 και τότε τίποτα δεν είχε ανακαλυφθεί. Δεν ήμουν διαθέσιμος τότε (γέλια). Οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να γνωρίζουν. Η Julian πήγε λοιπόν να δει έναν ειδικό στο γεμάτο σοφία γραφείο του, με τη μητέρα της. Κάθισε σε μια καρέκλα για 20 λεπτά και ο ειδικός ανέλυε όλα τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η Julian στο σχολείο. Στο τέλος της είπε ότι ενοχλούσε τους συμμαθητές της και ότι στις εργασίες της ήταν αμελής. Ένα παιδάκι 8 ετών . Ο γιατρός κάθισε δίπλα στη Julian και της είπε: Julian, θέλω να μιλήσω στη μητέρα σου ιδιαιτέρως. Της είπε λοιπόν να καθίσει εκεί μόνη της και ότι αυτοί δεν θα αργήσουν να γυρίσουν. Έφυγαν λοιπόν από το γραφείο και την άφησαν! Καθώς έφευγαν ο γιατρός άνοιξε το ραδιόφωνο. Η Julian καθόταν στο γραφείο του. Όταν λοιπόν έφυγαν από το δωμάτιο κάθονταν απέξω και την παρατηρούσαν. Στο επόμενο λεπτό το κορίτσι σηκώθηκε και άρχισε να χορεύει με το ρυθμό της μουσικής. Την παρακολουθούσαν για μερικά λεπτά και στο τέλος ο γιατρός είπε στη μητέρα της «Κυρία μου η κόρη σας δεν είναι άρρωστη, είναι χορεύτρια. Πηγαίνετε την σε μια σχολή χορού. Αφού μου τα είπε όλα αυτά η Julian τη ρώτησα τι έγινε μετά. Μου είπε ότι τελικά πήγε σε σχολή χορού. «Δεν μπορώ να σου περιγράψω το πόσο υπέροχα ήταν. Μπήκαμε σε εκείνο το χώρο και ήταν γεμάτος με ανθρώπους σαν εμένα. Ανθρώπους που δεν μπορούσαν να μείνουν ακίνητοι. Ανθρώπους που για να σκεφτούν έπρεπε να κινούνται. Χόρευαν μπαλέτο, Jazz, μοντέρνους και παραδοσιακούς χορούς

Τελικά η Julian, έκανε αίτηση για το Βασιλικό Μπαλέτο, έγινε χορεύτρια, είχε μια λαμπρή καριέρα στο Βασιλικό μπαλέτο από το οποίο αποφοίτησε, ίδρυσε τη δική της εταιρεία που ονομάζεται Julian Dance Company γνώρισε τον Andrew Lloyd Webber, χορογράφησε μερικά από τα πιο επιτυχημένα έργα στην ιστορία , έδωσε χαρά σε χιλιάδες ανθρώπους και είναι εκατομμυριούχος.

Κάποιος άλλος μπορεί να της έδινε φαρμακευτική αγωγή και να της έλεγε να ηρεμήσει. Αυτό που σκέφτομαι είναι το εξής . Ο Al Gore μίλησε για την οικολογία και την επανάσταση που έχει κηρυχθεί. Εγώ πιστεύω ότι η μόνη μας ελπίδα για το μέλλον είναι να υιοθετήσουμε μια νέα ιδεολογία για την ανθρώπινη οικολογία. Μια οικολογία στην οποία θα αρχίσουμε να επανιδρύουμε την άποψή μας για τον πλούτο της ανθρώπινης ικανότητας.

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχτισε τα μυαλά μας με τον ίδιο αυστηρό τρόπο που εμείς χτίσαμε τη γη. Με ένα συγκεκριμένο είδος κατασκευής. Η οποία για το μέλλον δεν θα μας εξυπηρετήσει. Πρέπει να ξανασκεφτούμε τις θεμελιώδεις αρχές πάνω στις οποίες εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας.

Υπάρχει μια υπέροχη ρήση του Jonas Soft η οποία λέει. Εάν όλα τα ζωύφια στον κόσμο εξαφανίζονταν από τον πλανήτη, μέσα σε 50 χρόνια η ζωή στον πλανήτη θα έπαυε να υπάρχει. Εάν εξαφανίζονταν το ανθρώπινο είδος από τον πλανήτη μέσε σε 50 χρόνια η γη θα έσφυζε από υγεία. Και είναι σωστή αυτή η ρήση. Αυτό που εγώ χαίρομαι πιο πολύ είναι το δώρο της ανθρώπινης φαντασίας.

Πρέπει να προσέχουμε, να χρησιμοποιούμε αυτό το δώρο με σοφία και να λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν μας κάποια από τα σενάρια που προαναφέραμε. Ο μόνος τρόπος για να το καταφέρουμε είναι να βρούμε τη δημιουργική μας ικανότητα και τον πλούτο της και επίσης να δεχτούμε τον σκοπό για τον οποίο γεννήθηκαν τα παιδιά μας. Ο σκοπός μας είναι να εκπαιδεύσουμε την ύπαρξη τους με τρόπο που να τους βοηθάει να αντιμετωπίσουν το μέλλον αυτό. Εμείς μπορεί να μην βλέπουμε αυτό το μέλλον, τα παιδιά όμως μπορούν.

Η δική μας δουλεία είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά να κερδίσουν κάτι από αυτό.

Σας ευχαριστώ πολύ.

Ο Κόσμος είναι Eπίπεδος…

O Thomas Friedman, στο εκπληκτικό βιβλίο του “The world is flat” που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ωκεανίδα μας δίνει μια διαυγή εικόνα του σημερινού κόσμου και ιχνηλατεί τις προκλήσεις του μέλλοντος.

Ο σύγχρονος χάρτης της νέας κοινωνίας της οικονομίας και της γνώσης μοιάζει επίπεδος χωρίς τα σύνορα του προστατευτισμού των εθνικών προκαταλήψεων.

Να προσθέσω μερικά ερωτήματα με τις απαντήσεις τους στα όσα εκπληκτικά και ενδιαφέροντα παραθέτει το βιβλίο. Όταν γράφω αυτά τα παραδείγματα παθιάζομαι επικίνδυνα γιατί φέρνω στο μυαλό μου φίλους και γνωστούς, εχθρούς και άγνωστους που με την έπαρση των επαϊόντων και με ύφος πολλών καρδιναλίων διατύπωναν δεκαετίες τώρα την αξιωματική ατάκα “Σε κανένα μέρος του κόσμου δεν υπάρχουν φροντιστήρια;”

Με την αφέλεια και την ασφάλεια του εθνικού συνοριακού επαρχιωτισμού “διακεκριμένοι” πολιτικοί, “δημοσιογράφοι” και “διανοούμενοι” αγνοούσαν τους φυσικούς νόμους της διάχυσης των γεγονότων και των κοινωνικών εξελίξεων.

Όταν σου έλεγα Μιλένα ότι η αμερικάνικη Sylvan Learning Center την τελευταία δεκαετία δημιούργησε στην Γερμανία μια χιλιάδα φροντιστηριακών “nachhilfe” μου απαντούσες ότι έζησες εκεί και δεν τα είδες.

Όταν σου έλεγα Μαρία ότι ο Toru Kumon είναι Ιάπωνας μαθηματικός της νέας διεθνιστικής πραγματικότητας είναι ο μεγαλύτερος φροντιστής της Οικουμένης με 25.000 φροντιστήρια σε 43 χώρες(!) με θεωρούσες περίπου γραφικό και υπερβολικό.

Όταν σας μιλούσα Πέτρο, Νίκο, Στέλιο για τη γαλλική soutien scolaire, τα  Grind Schools της Ιρλανδίας και τα  Preuniversitario  της Λατινικής Αμερικής είχατε την αίσθηση ότι σας περιγράφω απομονωμένα γεγονότα μικρής σημασίας και άξιας με τον μεγενθυτικό φακό της επαγγελματικής μου διαστροφής.

Σύντροφε Αντώνη ο κόσμος είναι επίπεδος και αλλάζει ταχύτατα όπως το’πες ∙οι βιβλιοπροτάσεις σου εύστοχες και σταθερά ρεβιζιονιστικές όπως πάντα∙δεν ταυτιζόμαστε, ακούμε, διαβάζουμε, προβληματιζόμαστε∙ ο αιώνιος δογματικός μου φίλος και συνονόματος μόλις το ξεφύλισσε ανέκραξε:“ένας ακόμα κονδυλοφόρος του “δημοκρατικού” καπιταλισμού!”. Ευκολότερα διασπάται το άτομο παρά η προκατάληψη…

 

Το κόκκινο βιβλιαράκι του Κάκτου…

Ακανθώδες και αιχμηρό το κόκκινο βιβλιαράκι του μαθητή που κυκλοφορεί από το τέλος του 2006 ο εκδοτικός οίκος Κάκτος. Το ανακάλυψα καθυστερημένα στις εορταστικές περιπλανήσεις στο κέντρο της πόλης. Σολιάζει τη σημερινή κατάσταση της εκπαίδευσης, την απαξίωση του δημόσιου σχολείου, το φροντιστήριο, τα ιδεολογήματα των συνδικαλιστών και των μέσων ενημέρωσης. Συνοπτικό περιεκτικό και εύστοχο προδίδει την ουσιαστική εμπλοκή του συγγραφέα με την ελληνική παιδεία και την βιωματική του σχέση με τους έφηβους μαθητές και τις αγωνίες τους. Μια ρεαλιστική και ήρεμη προσέγγιση που υπερβαίνει τα κλασικά στερεότυπα του οικονομισμού και το άλλοθι της εγχώριας υποχρηματοδότησης. Ποιος το έγραψε Οδυσσέα;

 Τα κόκκινα βιβλιαράκια έχουν πολλούς  “προγόνους” συγγραφείς, από εραστές της μορφωτικής επανάστασης όπως ο Μάο μέχρι τους φωτισμένους Δανούς δασκάλους που συνέγραψαν μαθητικές νουθεσίες στην δεκαετία του ΄70. Χωρίς υποδείξεις και τσιτάτα το βιβλίο καταγράφει αλήθειες και περιγράφει λύσεις το πολιτικό κόστος των οποίων ουδείς είναι διατεθειμένος να αναλάβει. Η αναμέτρηση ανάμεσα στο τυπικό σύστημα εκπαίδευσης και στις αναδυόμενες δεξιότητες της νέας κοινωνίας που διδάσκονται εκτός του σχολείου έχει δημιουργήσει το μεγάλο χάσμα.

Το σημερινό σχολείο είναι αναμφισβήτητα καλύτερο και πιο δημοκρατικό από το γυμνάσιο Τυρνάβου της δεκαετίας του ΄70. Τα σημερινά παιδιά είναι πιο έξυπνα, πιο εφευρετικά, περισσότερο δημιουργικά και κοινωνικοποιημένα από τις προηγούμενες γενεές. Οι τεχνολογικές όμως εξελίξεις και επαναστάσεις έχουν μεγαλώσει επικίνδυνα την απόσταση ανάμεσα στο κρατικό σχολείο και την κοινωνία.

“Shadow education moves beyond regular puplic schooling”  επιγράφουν την  σχετική τους εργασία οι Scott Davies και Janice Aurini από το McMaster University (Halifax 2003).

Όταν ο σημερινός δάσκαλος υπολείπεται καθημερινών εμπειριών της νέας επίπεδης τεχνολογίας που προσλαμβάνει ο έφηβος μαθητής από το δικτυακό χάος των πληροφοριών, είναι πραγματικά δύσκολο να εμπνεύσει και να διαχειρισθεί τη γνώση και τη παραγωγή της στη σχολική τάξη. Το σχολείο είναι σήμερα καλύτερο από το παρελθόν από κάθε άποψη αλλά και οι σημερινοί μαθητές είναι πολύ καλύτεροι από ότι ήμασταν εμείς. Ο μαθητής μαθαίνει σήμερα πολύ περισσότερα έξω  από το σχολείο και το δάσκαλο.

Ο κύκλος των χαμένων ποιητών έχει μετεξελιχθεί στον κόσμο των χαμένων πρωινών όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το κόκκινο βιβλιαράκι του Κάκτου και όλοι μας έχουμε ευθύνη γι’ αυτό.

 

Η θεσμική αναρχία της ιδιωτικής παιδείας

Η αναγκαστική ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας με την οποία μετά την παρέλευση πολλών δεκαετιών αναγνωρίζονται τα κέντρα ελευθέρων σπουδών είναι ένα προαναγγελθέν και αναμφισβήτητο γεγονός.

Η “δυτικότροπη” ιδεολογικά, αλλά απολύτως ασπαζόμενη τον κρατικό συγκεντρωτισμό, ελληνική πολιτεία για μια ακόμα φορά νομοθετεί εκ των υστέρων και αναδεικνύει μεγαλοπρεπώς την πλήρη αδυναμία του πολιτικού μας συστήματος να δώσει έγκαιρες λύσεις και να προστατέψει με αποτελεσματικό τρόπο τους πολίτες και τις επιλογές τους στην παιδεία.

Η χρόνια απουσία θεσμικού πλαισίου και ελεγκτικών μηχανισμών ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης εξέθεσε σε πραγματικούς κινδύνους χιλιάδες νέους που αναζητούσαν εναγωνίως την πρόσβαση σε πτυχία, διπλώματα και επαγγελματικά δικαιώματα. Η θεσμική αναρχία έγινε σ’ένα βαθμό το θερμοκήπιο μιας ανεξέλεγκτης εκμετάλλευσης εντός της χώρας και η απουσία μιας αξιόπιστης και αποδεκτής από τη πολιτεία εναλλακτικής πρότασης σπουδών στο εσωτερικό, στρατολόγησε τις στρατιές της φοιτητικής μετανάστευσης σε κάθε γωνιά της βαλκανικής. Ο κύκλος των περιπλανώμενων μεταναστών ενός καλού πτυχίου έκλεινε στην καλύτερη περίπτωση στις χρονοβόρες και αμαρτωλές διαδικασίες της αναγνώρισης , πολλά χρόνια αργότερα, με αποδεκατισμένο το οικογενειακό και το εθνικό βαλάντιο.

Μια βαθμίδα πιο κάτω στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και ιδίως στο Λύκειο το σύνολο των μαθητών παράλληλα με το πρωινό σχολείο  συμπληρώνει γνώσεις και δεξιότητες σε φροντιστήρια, κέντρα ξένων γλωσσών, εργαστήρια πληροφορικής, ωδεία, πάσης φύσεως σχολές και γυμναστήρια.

Με ποιο νομοθετικό πλαίσιο προστατεύει η πολιτεία μας τους πολίτες που επιλέγουν, συνήθως από το υστέρημα τους, πρόσθετες εκπαιδευτικές υπηρεσίες;

Με ποιο τρόπο συμβάλλει στη διαμόρφωση ίσων ευκαιριών για τους οικονομικά ασθενέστερους;

Η πρόσφατη έκθεση της επιτροπής για την απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης και ελέγχου των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων η οποία διαβιβάσθηκε στην νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΠΘ είναι εξόχως αποκαλυπτική.

Τα φροντιστήρια λειτουργούν ακόμα με το νομοθετικό πλαίσιο του 1937 το οποίο επεβλήθη από το Μεταξά για να ελέγξει τα ιδιωτικά προγυμναστήρια της εποχής, που ήταν κέντρα αντίστασης  στο καθεστώς της 4ης Αυγούστου και καταφύγιο αντιφρονούντων καθηγητών.

Με τον τρόπο αυτό το φροντιστήριο ως αρχαίο επιτήδευμα είναι το μόνο το οποίο, μαζί με το αρχαιότερο των επαγγελμάτων, υποχρεώνεται σε ετήσια κατάθεση του ποινικού μητρώου των καθηγητών του.

Με ένα τέτοιο προκλητικά αναχρονιστικό πλαίσιο, οργιάζει η παραοικονομία της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής, των παρανόμων ιδιαίτερων μαθημάτων και των ημιπαράνομων “γκρουπάδικων”, τα οποία απολαμβάνουν την ασυλία, την ανοχή και την προβολή στις στήλες των μικρών αγγελιών.

Η διαφάνεια και η πληροφόρηση με στόχο τη προστασία των χρηστών ευαίσθητων εκπαιδευτικών υπηρεσιών υποτάσσεται σε μια συνομωτική αναλγησία η οποία εξυπηρετεί και βολεύει πολλούς.

Οι προτάσεις της επιτροπής αναδεικνύουν απλές και ρεαλιστικές λογικές ηλεκτρονικής διακυβέρνησης: δημόσιο μητρώο πιστοποιημένων μονάδων και  καθηγητών, μητρώο όσων παραδίδουν ιδιαίτερα μαθήματα με αναλυτική περιγραφή της επάρκειας και του τίτλου, νομιμοποίηση και έλεγχος ημιπαρανόμων κέντρων προετοιμασίας για διαγωνισμούς και εξετάσεις.

Η τραγελαφική κατάσταση ανωτέρων στελεχών της δημόσιας παιδείας να φοιτούν για τις εξετάσεις των σχολικών συμβούλων σε ημιπαράνομα κέντρα προετοιμασίας αναδεικνύει τις αντινομίες και τις αντιφάσεις μιας άλλης νοοτροπίας. Η εποχή  που στη τελευταία παράγραφο του νόμου περί ΑΣΕΠ προσετέθη  η φράση “απαγορεύονται τα φροντιστήρια” έχει ξεπερασθεί απο τη ζωή και τα παραδείγματα.

Η μη τυπική εκπαίδευση αναλαμβάνει ολόενα και μεγαλύτερο ρόλο στην κοινωνία και την οικονομία της γνώσης και η συντεταγμένη αναγνώριση της και ο αξιολογικός έλεγχος όλων των μορφών της θα συμβάλλει στην ανάπτυξη.

Κόσμος του Επενδυτή 15.12.2007

 

Ο νεοσταλινικός άνθρωπος από μάρμαρο

Στήλη άλατος και μαρμάρινης ηθικής ο Δημήτρης Δανίκας στα ΝΕΑ της 10ης Δεκεμβρίου. Αφού διαπαιδαγώγησε γενεές και γενεές νέων κομμουνιστών στην τέχνη του σοσιαλιστικού ρεαλισμού και αφού μας πούλησε για δεκαετίες το απατηλό όραμα της γης της επαγγελίας με τη στρατευμένη του κριτική απώλεσε ως άλλος άνθρωπος από μάρμαρο κάθε διακριτική ικανότητα και συναίσθημα. Όλοι μας αδιακρίτως πολίτες των Ζωνιανών. «Ζωνιανά η παραπαιδεία των φροντιστηρίων. Ζωνιανά το εμπόριο όπλων και η πορνεία» Ζωνιανά…. Ζωνιανά… Ζωνιανά παντού.

Είναι αλήθεια ότι όταν διαπιστώσεις ότι η μητέρα σου ιδεολογία εκπορνεύτηκε τότε ποια άλλη γυναίκα θα ναι τίμια.

Η υπερβολή του διανοούμενου αποδεκτή και ζητούμενη, όταν όμως υπογράφεις ως δημοσιογράφος οφείλεις να διερευνήσεις το φροντιστηριακό φαινόμενο στην Ελλάδα και στον κόσμο πριν το δαιμονοποιήσεις και το καταδικάσεις. Οφείλεις πρώτα πρώτα να αφουγκρασθείς τους ανθρώπους που προσθέτουν στην ελληνική παιδεία και αδικούνται από τον φασισμό των απανταχού νεοσταλινικών. Να τι έγραψε  η στήλη άλατος

[ ΣΤΗΛΗ ΑΛΑΤΟΣ ]

Ζωνιανά

Δημήτρης Δανίκας ddanikas@dolnet.gr

ΟΙ ΑΝΤΙΡΡΗΣΙΕΣ του σαλονιού. Οι αριστεροί της οικολογίας και του δεξιού αφεντικού. Οι αναρχικοί της πλατείας και του χαρτζιλικιού. Χαμογελαστοί αλλά και τσαντισμένοι. Καλοπερασάκηδες αλλά μονίμως επαναστατημένοι. Γιατί ρε πώς κατάντησε η χώρα; Οι αγρότες έγιναν χασισοκαλλιεργητές και τα κοπέλια ζάπλουτοι επενδυτές. Έτσι ε; Για ρίξε μια ματιά και θα πέσεις παντού στα Ζωνιανά. Ζωνιανά η παραπαιδεία των φροντιστηρίων. Ζωνιανά η παραοικονομία. Ζωνιανά το ξέπλυμα του μαύρου χρήματος. Ζωνιανά το εμπόριο όπλων και η πορνεία. Ζωνιανά τα δομημένα ομόλογα των ασφαλιστικών ταμείων. Ζωνιανά το γλέντι με τα φουσκωμένα τιμολόγια της ΔΕΗ. Ζωνιανά η εκλογική πελατεία. Ζωνιανά οι παραθυροδιορισμοί. Ζωνιανά η ταφόπλακα στην Ολυμπιακή. Ζωνιανά οι συντάξεις της ντροπής. Ζωνιανά το πλιάτσικο στα ασφαλιστικά ταμεία. Ζωνιανά η νεοφιλελεύθερη πολιτική. Ζωνιανά η ηθική με τα ριάλιτι σόου και την εκπορνευμένη λογική. Χωριό είπατε; Λάθος. Κοτζάμ χώρα με πρωτεύουσα την Αθήνα!