Η αναταραχή στον σκιώδη χώρο των υποστηρικτικών και φροντιστηριακών υπηρεσιών είναι πρωτόγνωρη . Τα δίδακτρα έπεσαν κατακόρυφα , οι εγγραφές μειώθηκαν , οι συλλογικές συμβάσεις των εργαζόμενων καθηγητών εξαφανίσθηκαν και ο ανταγωνισμός σε όλες του τις εκφάνσεις είναι αδυσώπητος . Οι μαύρες ωριαίες αντιμισθίες των άλλοτε καλοπληρωμένων ιδιαιτέρων μαθημάτων κατέρρευσαν και η αγοραία αυτορρύθμιση επέρχεται με ταχύτητα χωρίς καμιά διάθεση νομιμοποίησης και εξυγίανσης . Το περίφημο «εργόσημο» που θα αποδυνάμωνε την εκπαιδευτική παραοικονομία των ιδιαιτέρων , η οποία αγγίζει το αστρονομικό ποσό των 2 δις ευρώ ετησίως , ουδέποτε λειτούργησε . Μέσα στην γενικευμένη σύγχυση , η μαύρη αγορά της παιδείας τα τελευταία χρόνια , γιγαντώθηκε ως επακόλουθο της ανυπαρξίας των ελεγκτικών μηχανισμών της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής . Η ταυτόχρονη απουσία ουσιαστικών κινήτρων και φοροαπαλλαγών για τις εκπαιδευτικές δαπάνες έφερε πιο κοντά τους γονείς στην αντικοινωνική θέση να προκρίνουν, με αντάλλαγμα την έκπτωση , μαύρες και αναπόδεικτες συναλλαγές . Οι διορισμένοι καθηγητές παραδίδουν μαθήματα ακόμα και στους ίδιους τους μαθητές τους , χωρίς ιδιαίτερες πλέον ενοχές , καθώς όχι μόνο οι συντεχνίες , αλλά και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης εξασφαλίζουν στους επίορκους το ελαφρυντικό των εξαθλιωμένων τους ανταμοιβών . Τα ιδιωτικά σχολεία δοκιμάζονται ποικιλοτρόπως και πολλά εξ αυτών παρέχουν κυρίως ή επιπροσθέτως φροντιστηριακές υπηρεσίες , παραβιάζοντας το επίσημο πρόγραμμα , σε μια προσπάθεια να συγκρατήσουν τις αυξανόμενες διαγραφές τους .Το φροντιστήριο είναι ως φαίνεται αναπόφευκτο για όλους . Η κρίση της ελληνικής παιδείας αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι οι περισσότεροι μαθητές της τελευταίας τάξης στα καλύτερα ιδιωτικά σχολεία δεν λαμβάνουν εθνικό απολυτήριο τίτλο οδεύοντας κατευθείαν σε αναγνωρισμένα διεθνώς πανεπιστήμια . Το ομιχλώδες και γκρίζο τοπίο της υποστηρικτικής εκπαίδευσης όλων των αποχρώσεων της κρίσης έχει και το φωτεινό ουράνιο τόξο των κοινωνικών φροντιστηρίων που αποτελούν ένα κίνημα εθελοντισμού στην παιδεία με εκατοντάδες δομές σε ολόκληρη την χώρα . Οι γονείς ωστόσο είναι συχνά επιφυλακτικοί σε κάθε δωρεά καθώς το καταναλωτικό δόγμα «αξίζει ότι αγοράζω» δείχνει να επιβεβαιώνεται . Οι αναλυτές που καταγράφουν την «ελληνική χυδαιότητα της παραπαιδείας» οφείλουν πάντως εστιάσουν πρωτίστως στην νομιμότητα της συναλλαγής . Το νόμιμο εμπόριο της γνώσης και των αγαθών της , το οποίο στις αστικές δυτικές δημοκρατίες γεννιέται με την προσφορά και μεγαλώνει με την ζήτηση , δεν αποτελεί κοινωνική μομφή . Η αρθρογραφία περί την παραπαιδεία δεν πρέπει να διολισθαίνει στην αντιδραστική θέση της μιας και μοναδικής κρατικής και μονοπωλιακής παιδείας την οποία ο πελάτης πολίτης δεν την αγοράζει αλλά μόνο την πληρώνει . Το νόμιμο εμπόριο της γνώσης και των αγαθών της , το οποίο στις αστικές δυτικές δημοκρατίες γεννιέται με την προσφορά και μεγαλώνει με την ζήτηση , δεν αποτελεί κοινωνική μομφή .Η πολιτεία επίσης , οφείλει να διαγράψει, από τα νέα ωραία εξώφυλλα των παλαιών βιβλίων το πολιτικό ψεύδος “διανέμεται δωρεάν” , ως ένδειξη ελάχιστου σεβασμού στους αγρίως φορολογούμενους πολίτες .
