Γεννήθηκα το 1917, στο χωριό Ψάρι της ορεινής Κορινθίας.
Οικογενειακή κατάσταση: Ο πατέρας μου γεννήθηκε το 1880 και η μάνα μου το 1890. Ο πατέρας ήταν δάσκαλος με ευρεία μόρφωση, πρωτοπόρος δημοτικιστής, ανήκε και ακολουθούσε την εκπαιδευτική πολιτική του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Εδιώχθη από το ΥΠΘ μετατεθείς δύο φορές από το χωριό του – Ψάρι Κορινθίας – αν και είχε άριστες εκθέσεις από τους Επιθεωρητές. Είχε αποκτήσει οικογένεια πολυμελής, συγκεκριμένα 6 αγόρια, εγώ είμαι ο 4ος στη σειρά. Οι 2 πρώτοι σπούδασαν Νομικά, ο 3ος ήταν Φιλόλογος, ο 4ος Χημικός, ο 5ος απόφοιτος της Μαρασλείου Ακαδημίας, ο 6ος και τελευταίος αδερφός 2ετης της ΑΣΟΕΕ, έπεσε κατά την τριπλή κατοχή κρεμασθείς από τους Γερμανούς. Ο πατέρας κέρδισε το στοίχημά του, να σπουδάσει όλα τα παιδιά του, παρόλο που τα οικονομικά του δεν ήταν ανθηρά (μόνον ο μισθός του δασκάλου), αλλά γονείς και παιδιά υπήρξαμε όλοι μαζί μια σφιχτή «γροθιά». Σπουδάζαμε αλλά προσπαθούσαμε παράλληλα να συνεισφέρουμε στο οικογενειακό ταμείο εργαζόμενοι πχ. εγώ απόφοιτος του 6ου Γυμνασίου Αθηνών (Γαργαρέτα) δήλωσα ότι δε θα δώσω εξετάσεις για εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο αυτή τη χρονιά, αλλά θα δουλέψω και μετά βλέπουμε.
Ήταν μια εποχή δύσκολη με 3 φοιτητές και δύο μαθητές ακόμη. Έτσι το βιβλίο δεν το έκλεισα, αλλά του… είπα θα τα ξαναπούμε. Το Ακαδημαϊκό έτος 1936 – 1937 έπιασα δουλειά σε μια βιοτεχνία κατασκευής κούκλας του Φράγκου, στην οδό Αδριανού στην Πλάκα. Έχω κατασκευάσει πολλές … κατερίνες, όπως τις είχα … βαφτίσει. Κάθε μέρα παρέδιδα 12 δωδεκάδες. Η αμοιβή ήταν 3 ! δραχμές η δωδεκάδα. Ο πρώτος αδερφός τελείωσε τη Νομική και πήρε μέρος σε διαγωνισμό. Έτσι με την επιτυχία αυτή διορίστηκε στο Υπουργείο Οικονομικών, όμως διορίστηκε στη Χίο. Αλλά και ο 2ος βρήκε δουλειά ως ελεγκτής σε ΚΤΕΛ της Ν. Σμύρνης. Με αυτήν την εξέλιξη εγώ ξαναπιάνω το βιβλίο μου και το έτος 1938 δίνω εξετάσεις και μπαίνω στο Χημικό τμήμα (δώσαμε περίπου 550 για 25 θέσεις, βρέθηκαν 24!) Τα αποτελέσματα βγήκαν … τον Δεκέμβρη. Είναι μια ιστορία που εδώ δεν χρειάζεται.
Το ότι το καλοκαίρι του 1938 δεν είχα την ιδιότητα του σπουδαστή, ώστε να πάρω αναβολή λόγω σπουδών από το περιοδεύον Συμβούλιο, με κέρδισε … η Πατρίδα. Έτσι το 1938 παρακολουθώ κανονικά τα μαθήματα. Τον Οκτώβριο του 1939 ντύνομαι στα χακί στην Κόρινθο. Βγαίνω στην αναφορά και με αποσπούν στην Αθήνα. Καταφέρνω να παρακολουθώ εργαστήρια και σε μεγάλο βαθμό και μαθήματα. Στο Υπουργείο Στρατιωτικών και μάλιστα στο απόρρητο Πρωτόκολλο που με τοποθέτησαν, βρήκα ανθρώπους με μεγάλη κατανόηση. Έκανα ό,τι ζητούσε η υπηρεσία, αλλά είχα και την ευκαιρία να είμαι και … φοιτητής. Τα εργαστήρια ήταν κάθε μέρα 2 – 6 πλην Σαββάτου. Πέρασα και τις τμηματικές εξετάσεις 2ου έτους και οι σειρήνες του πολέμου χτύπησαν. Ο φοιτητής Α. Παπαγεωργίου με πολλούς άλλους και σε 17 ημέρες πορεία φθάσαμε στην Εμπόλεμη Ζώνη. Δε θα γράψω τίποτα από το τι σημαίνει πόλεμος, μόνο η υποχώρηση άρχισε τη νύχτα των Βαΐων του 1941 και μέσα από τα βουνά της Ελλάδας για να φθάσω στην Αθήνα έκανα 33 ημέρες. Εμείς οι νικητές του πολέμου τότε, γυρίσαμε στην σκλαβωμένη Πατρίδα από τους νικημένους Ιταλούς και τους Γερμανούς και τους Βουλγάρους. Στην Πατρική στέγη συγκεντρωθήκαμε πάλι όλοι, αφού τα 3 αδέρφια που έλαβαν μέρος επέστρεψαν, με τον πρώτο τραυματισμένο, όχι σοβαρά. Εγώ προσπαθώ να καλύψω κενά που οπωσδήποτε είχαν δημιουργηθεί στις σπουδές μου.
Η κατοχή ήταν παρούσα με όλες τις συνέπειες. Έμπαινε στο πρόβλημα της επιβίωσης. Βάζω μια παρένθεση εδώ. Η αμπελουργία μας έχει ανάγκη από γαλαζόπετρα για να ραντίσει το αμπέλι που ο περονόσπορος παραμονεύει. Αλλά λόγω του πολέμου η εισαγωγή γαλαζόπετρας από την Αγγλία σταμάτησε. Να πεδίον δράσης για τους Έλληνες Χημικούς. Πολλοί ασχολήθηκαν με το πρόβλημα αυτό. Και εγώ. Η ταράτσα της μονοκατοικίας μας και κάποιος χώρος υπόγειος, ο οποίος έπαιζε το ρόλο …ψυγείου με περίμεναν. Πρώτες ύλες ήσαν: ο μεταλλικός χαλκός (τα χάλκινα μαγειρικά σκεύη της νοικοκυράς), θειικό οξύ και νιτρικό οξύ. Δε θα μπω σε λεπτομέρειες, λόγω χρόνου, αν και θα άξιζε. Στο τέλος, αν ο χρόνος το επιτρέψει, θα συμπληρώσω. Ο νόμος Guldberg – Waage το λέει καλά το παραγόμενο προϊόν, υπήρχαν έμποροι στους οποίους παρεδίδετο. Τα χρήματα αυτά είχαν σχέση με τη Χημεία, έτσι κι εγώ, όπως πολλοί άλλοι, πράξαμε ως Χημικοί χωρίς να έχουμε αποκτήσει πτυχίο και … άδεια επαγγέλματος!! Εδώ μπορούμε να γράψουμε το: «η πενία τέχνας κατεργάζεται» .
Όχι βέβαια από αμέλεια, το πτυχίο, δυστυχώς, άργησα να το πάρω διότι τα δυσκολότερα ήρθαν τη 10ετία του ΄40: Αλβανία, κατοχή, με τις γνωστές συνέπειες. Το έτος 1946 πήρα το πτυχίο. Αλλά εργασία, ως Χημικός, ουσιαστικά άρχισα από το Δεκέμβρη του 1951 στο «Πρότυπο Φροντιστήριο». Και είπα στον εαυτό μου, ο οποίος είχε άλλα όνειρα: Δάσκαλος είναι δύσκολο επάγγελμα, αυτό σου έλαχε. Να μοιάσεις του πατέρα και να ακολουθήσεις τα βήματα του φωτισμένου καθηγητή Ευάγγελου Πανέτσου, που μας δίδασκε την Ιστορία στο 6ο Γυμνάσιο της Αθήνας.
Πιστεύω ότι δεν πρόδωσα ούτε τον πατέρα, ούτε τον Πανέτσο. Ως Φροντιστής, σκέφθηκα να ασχοληθώ και με τη συγγραφή βιβλίων Χημείας, επειδή τα τότε κυκλοφορούντα δεν ανταποκρίνονταν επαρκώς του σκοπού τους. Σε συνεργασία με το συνάδελφο κ. Θεόδωρο Λιάτη, ο οποίος εργαζόταν στον ίδιο με εμένα χώρο, ενώ ήταν και επιστημονικό στέλεχος της ΔΕΗ, γράψαμε το 1ο βιβλίο την «Ανόργανη Χημεία». Στη συνέχεια, ο κ. Λιάτης εγκαταλείπει το Φροντιστήριο για να αφοσιωθεί στη ΔΕΗ. Εκεί προσέφερε πολύτιμο έργο (Αλιβέρι, Πτολεμαΐδα) αναδειχθείς σε Διευθυντή.
Εγώ ασχολήθηκα με τη συγγραφή δύο άλλων βιβλίων, μόνος μου, την Οργανική Χημεία και Προβλήματα Χημείας. Και η Ανόργανος και η Οργανική Χημεία έτυχον της έγκρισης από το Υπουργείο Παιδείας, αλλά και από τους διδάσκοντες συναδέλφους και από τους μαθητές. Σε πολλά Σχολεία είναι τα βιβλία της τάξης, επειδή αυτά επέλεξαν οι Σύλλογοι των Καθηγητών.
Αναφέρω μιαν άλλη μου δραστηριότητα. Με την απόκτηση, κατόπιν εξετάσεων, και της άδειας του οινολόγου εργάσθηκα και με το κρασί, για αρκετά χρόνια, την περίοδο της «μουστιάς» όπως λέγεται, ως βοηθός Χημικός, σε πεπειραμένο συνάδελφο, ο οποίος μου φέρθηκε εξαιρετικά καλά. Σταθεροποιούμενος όμως στην εργασία του καθηγητή – φροντιστή, αφού οι προϊστάμενοί μου, όλοι τους Πανεπιστημιακοί, διεπίστωναν ότι τα πήγαινα καλά, συγκεντρώθηκε το ενδιαφέρον μου στο να επιτύχω ως Φροντιστής, δηλαδή ότι αναλαμβάνω να ασχοληθώ συστηματικά με τον μαθητή, εν προκειμένω, με σκοπό την εισαγωγή του σε μια Σχολή Ανωτέρου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος.
Αν και όταν σπουδάζεις Χημεία, συνήθως αποβλέπεις να εργασθείς στη βιομηχανία ή να ανοίξεις εργαστήριο ή να ασχοληθείς με την έρευνα ή να κάνεις Ακαδημαϊκή Καριέρα. Αλλά ειδικά για εμένα, στο στενό οικογενειακό περιβάλλον υπήρχαν αρκετοί εκπαιδευτικοί: ο πατέρας μου δάσκαλος και επιτυχημένος, ένας αδερφός μου Φιλόλογος, ο Αλέκος, στον κλάδο του ήταν αξιόλογη μονάδα, υποδιευθυντής στη Γερμανική Σχολή, συγγραφέας με αξιόλογο έργο. Η γυναίκα του, Ειρήνη, επίσης Φιλόλογος, Διευθύντρια στο Υπουργείο Παιδείας, σήμερα συνταξιούχος. Η κόρη τους, Ελένη, επίσης Φιλόλογος και ο σύζυγός της Καθηγητής των ΤΕΙ, Καλλιτέχνης – Γλύπτης. Ο 5ος στη σειρά αδερφός Ευάγγελος και η γυναίκα του Αλέκα, δάσκαλοι από τη Μαράσλειο Ακαδημία.
Εκτός, όμως, της εργασίας μου στο Φροντιστήριο, για να προσπορίζομαι τα προς το ζην, αφιέρωσα αρκετό χρόνο – ιδιαίτερα αυτό συνέβη όταν συνταξιοδοτήθηκα (1984) – στα της Ένωσης Ελλήνων Χημικών (ΕΕΧ) οργάνωση (επιμελητήριο) επιστημονική και επαγγελματική. Η προσφορά μου στην ΕΕΧ υπήρξε, πιστεύω, ικανοποιητική, συνεχής και συνεπής, από όλες τις θέσεις στις οποίες, οι συνάδελφοι Χημικοί με εξέλεξαν και συνεχίζουν μέχρι σήμερα να με εκλέγουν, αν και πέρασα το 94ο έτος και συνεχίζω να προσφέρω, με τον ίδιο ζήλο και ανάλογο κουράγιο. Πολλοί συνάδελφοι με αποκαλούν, κολακευτικά νομίζω, «συνταξιούχο εν ενεργεία».
Αναφέρω μερικούς τομείς δραστηριότητας της ΕΕΧ: Υπάρχουν και λειτουργούν 10 τμήματα και με αυτά ασχολούνται εθελοντικά συνάδελφοι. Εγώ ήμουν εκλεγμένος στο τμήμα «Παιδείας και Χημικής Εκπαίδευσης» και επί 12 χρόνια είχα την τιμή να είμαι Πρόεδρος του. Είναι από τα ζωντανότερα τμήματα. Με τι ασχολείται το τμήμα αυτό;
1. Συντάσσει σχέδια αναλυτικών προγραμμάτων Γυμνασίου και Λυκείου, τα οποία η ΔΕ της ΕΕΧ αποστέλλει στο Υπουργείο Παιδείας και στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, με το οποίο έχουμε συνεργασία, συμμετέχει άλλωστε σε αυτό επίσημα και μέλος της ΕΕΧ.
2. Ομάδα Χημικών του Τ.Π. συνέγραψε Χημεία του Γυμνασίου
3. Προκηρύσσει τον Ετήσιο Πανελλήνιο Μαθητικό Χημικό Διαγωνισμό για τους μαθητές της Γ’ Λυκείου, με όλους τους τύπους που γίνονται οι Διαγωνισμοί. Κάθε Λύκειο αποστέλλει στην ΕΕΧ διορθωμένα και βαθμολογημένα τα γραπτά. Η βαθμολογία που κρίνε για το κάθε θέμα, το Τ.Π., αποστέλλεται στον Λυκειάρχη, ο οποίος δίνει στον καθένα Καθηγητή – Βαθμολογητή τον πίνακα βαθμολογίας, μετά τη λήξη της γραπτής δοκιμασίας των μαθητών. Ο Λυκειάρχης αποστέλλει τα γραπτά στην ΕΕΧ και το Τ.Π. ελέγχει τις βαθμολογίες κυρίως τις πολύ υψηλές.
4. Τα 20 – 30 γραπτά με βάση και την ηλεγμένη βαθμολογία βραβεύονται οι μαθητές αυτοί από την ΕΕΧ, σε καθορισμένη ημερομηνία. Η εκδήλωση αυτή έχει πανηγυρικό τόνο.
Από τους βραβευθέντες μαθητές καλούνται οι πρώτοι 10, για κάποια επιμόρφωση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από Καθηγητές του Πανεπιστημίου, αλλά και Καθηγητές της ΜΕ (συνήθως του τμήματος Παιδείας). Ευγενώς προσφερόμενοι, η βοήθεια την οποία παρέχουν, για λίγες μέρες, πριν την αναχώρηση για την Ολυμπιάδα Χημείας, αφορά κυρίως στον τομέα της Χημικής ανάλυσης, επειδή στα σχολεία μας, δυστυχώς, δεν εκπαιδεύονται μαθητές καθόλου ή σχετικώς ελάχιστα σε αυτόν τον τομέα. Το 40% της βαθμολογίας στην Ολυμπιάδα αντιστοιχεί στο μέρος αυτό των εξετάσεων. Από τους 10 καλύτερους, επιλέγονται σε μια καινούργια δοκιμασία οι 4 καλύτεροι. Όλα τα έξοδα αυτών των δοκιμασιών και της Διεθνούς Ολυμπιάδας τα επωμίζεται η ΕΕΧ. Η 35η Ολυμπιάδα Χημείας έγινε στην Ελλάδα με μεγάλη επιτυχία.
Τι λέει όμως το Φροντιστήριο; Είναι ένα Σχολείο όπως τα γνωστά μας;
Ναι είναι ένα Σχολείο, με σκοπούς όπως όλα τα άλλα, δηλαδή να προσφέρει στο μαθητή, καταρχήν την εγκύκλια μόρφωση, την οποία άλλωστε τη δίνει στα 6 χρόνια φοίτησης στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο (κλασσικό ή πρακτικό είναι), αλλά και να φροντίσει ώστε οι μαθητές οι οποίοι σκοπεύουν να ασχοληθούν με κάποια συγκεκριμένη επιστήμη (Γλώσσα, Ιστορία, Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες, Ιατρική, Τεχνολογία κα.) να βοηθηθούν από τον Εκπαιδευτικό – Δάσκαλο σε εκείνο το μέρος της ύλης, εις το οποίο θα υποχρεωθούν να εξεταστούν.
Ως γνωστόν, στη χώρα μας, ο μαθητής όταν τελειώσει το Λύκειο και θέλει να ακολουθήσει Ανώτερες Σπουδές έχει μπροστά του τις Πανελλήνιες Εξετάσεις, που είναι διαγωνισμός και ο αριθμός των εισερχόμενων είναι καθορισμένος για κάθε Σχολή. Να πότε και γιατί εμφανίζεται η παραπαιδεία και το κατασυκοφαντημένο Φροντιστήριο. Εδώ είναι ανάγκη να το δικαιολογήσουμε. Οι προσφερόμενες – παρεχόμενες γνώσεις στα Ελληνικά Σχολεία δεν ανταποκρίνονται πάντοτε στο βαθμό που απαιτούν οι Πανελλήνιες Εξετάσεις. Το βλέπουμε κάθε χρόνο από τα αποτελέσματα.
Αν χαιρόμαστε γιατί ένα πολύ μικρό ποσοστό μαθητών έχει υψηλή βαθμολογία, είναι μαθητές που τους γνωρίζουμε εμείς, γιατί κάθισαν και στα δικά μας θρανία. Δεν έχουμε τη γνώμη ότι οι καθηγητές των Σχολείων δεν είναι ικανοί. Αυτοί έχουν τάξεις μαθητών που το επίπεδό τους δεν είναι το ίδιο ή περίπου το ίδιο, ενώ οι μαθητές των τάξεων στα φροντιστήρια αποτελούνται, στην πλειοψηφία, από εκείνους που έχουν βάλλει στόχο, από πολλά χρόνια πριν φθάσουν στους διαγωνισμούς, να σπουδάσουν.
Ανδρέας Παπαγεωργίου
