Διαχρονικό το ζήτημα των σπουδών και του βιοπορισμού˙ στον απόηχο των αποτελεσμάτων για τα ΑΕΙ και ΑΤΕΙ, ξεφυλλίζοντας το παρελθόν και την μελέτη του Κωνσταντίνου Τσουκαλά που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Δευκαλίων» το 1975, βγάζει κανείς το συμπέρασμα ότι από το 1961 (!) είχαμε υψηλό ποσοστό πτυχιούχων ανώτατης παιδείας στο σύνολο του πληθυσμού της χώρας 3,6% όταν η Γαλλία είχε 3,4%, η Δυτική Γερμανία 2,7% και η Ολλανδία μόλις 1,7%.
Λίγο αργότερα, το 1965 είχαμε στις Νομικές , Πολιτικές και Κοινωνικές Επιστήμες το μεγαλύτερο και στις Τεχνολογικές Επιστήμες το μικρότερο ποσοστό φοιτητών απ’ όλα τα ευρωπαϊκά κράτη.
Στο ίδιο έργο θεατές, δεκαετίες τώρα το εκπαιδευτικό μας σύστημα εξακολουθεί να είναι υπέρμετρα θεωρητικό και αναντίστοιχο με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας˙ παράγουμε δηλαδή πολύ περισσότερους απ’ όσους χρειαζόμαστε, δικηγόρους, πολιτικούς επιστήμονες, αρχαιολόγους, φιλόλογους, γιατρούς, μαθηματικούς, αρχιτέκτονες, βιολόγους για να αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένα από τα πλέον κορεσμένα επαγγέλματα.
Αντίθετα, η αγορά εργασίας παρουσιάζει μεγαλύτερη ζήτηση από την αντίστοιχη προσφορά σε πολλά άλλα, κατά κανόνα, σύγχρονα επαγγέλματα, που αφορούν την πληροφορική, την οικονομία, τα φοροτεχνικά, το συνδυασμό γνώσεων πληροφορικής και οικονομίας, την υψηλή τεχνολογία, τις τηλεπικοινωνίες και τα δίκτυα, τα τουριστικά και επισιτιστικά επαγγέλματα, τις ειδικότητες προστασίας του περιβάλλοντος και του ποιοτικού ελέγχου.
Ο σταθερός αντίλογος των θερμών και ανένδοτων θιασωτών των ανθρωπιστικών σπουδών ότι ανέκαθεν οι Έλληνες ήταν πιο πολύ «γραμματισμένοι» παρά «παραγωγικοί» είναι ισχυρός αλλά οπωσδήποτε ξεπερασμένος. Μπορεί η Ελλάδα να παρουσίαζε γύρω στα 1880 – 1890 το μεγαλύτερο ποσοστό τριτογενούς πληθυσμού στον κόσμο (!) αλλά εκατό χρόνια πριν δεν είχε συρρικνωθεί σε τόσο στενά και γεωγραφικά σύνορα. Η σημερινή πραγματικότητα η οποία δίνει στη χώρα μας προβάδισμα να γίνει μητρόπολη πνευματική και οικονομική των Βαλκανίων – και όχι μόνο – απαιτεί ποιοτικές σπουδές στις τεχνολογίες αιχμής και στις σύγχρονες ειδικότητες για να βρίσκουν απασχόληση οι νέοι με πανεπιστημιακή μόρφωση στις κοντινές αγορές εργασίας της αναπτυσσόμενης εθνικής μας περιφέρειας.
Οι άξονες μιας τέτοιας πολιτικής απαιτούν τα δύο μεγάλα κριτήρια της σύγχρονης εκπαίδευσης, την αποτελεσματικότητα και την ισότητα. Εδώ ακριβώς εντοπίζει κανένας τις χρόνιες αδυναμίες των σπουδών να συνδεθούν με τον βιοπορισμό. Αν αναλογιστούμε τον χρόνο που κάνει ο μέσος φοιτητής να πάρει το πτυχίο του, αν προσμετρήσουμε τον χρόνο που κάνει ο πτυχιούχος να βρει δουλειά και τα γνωστικά του εφόδια έχουμε σίγουρα ένα σύστημα αναποτελεσματικό. Ταυτόχρονα είναι και κοινωνικά άδικο γιατί οι πλούσιοι έχουν καλύτερη πρόσβαση στις σπουδές και στην αποκατάσταση˙ το πιο τραγικό όμως είναι ότι ο μέσος φτωχός φορολογούμενος πληρώνει την τριτοβάθμια εκπαίδευση των πλουσιότερων κοινωνικών στρωμάτων διαιωνίζοντας από γενιά σε γενιά την ανισότητα.