Category: ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΠΑΙΔΕΙΑ

Οι μαθητές στο μάθημα της Γλώσσας μπορούν να στείλουν μία επιστολή στον παίκτη της αγαπημένης τους ομάδας, ο οποίος απογοήτευσε με την απόδοσή του στο προηγούμενο κυριακάτικο παιχνίδι. Στο μάθημα των Θρησκευτικών μπορούν να λάβουν απαντήσεις για τους ναούς και τον τρόπο λατρείας μακρινών στην Ελλάδα λαών. Πρόκειται για ενδεικτικά παραδείγματα της φιλοσοφίας των νέων προγραμμάτων σπουδών, που εφαρμόζονται φέτος πιλοτικά σε 188 σχολεία της χώρας. Στόχο έχουν να καταπολεμήσουν την αποστήθιση, να κάνουν το σχολείο γοητευτικό, να μάθουν στους μαθητές τον τρόπο να βρίσκουν μόνοι τους τη μάθηση, τις πηγές της γνώσης που αλλάζει. Ομως, όσο κι αν τις τελευταίες δεκαετίες όλες οι ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας παραδέχονταν ότι ο βασικός «πόλεμος» πρέπει να είναι κατά της παπαγαλίας, τίποτα δεν έχει αλλάξει…(Πηγή Καθημερινή)
Ειδικότερα, τα νέα προγράμματα σπουδών εφαρμόζονται σε 21 νηπιαγωγεία, 99 δημοτικά και 68 γυμνάσια. «Συνδυάζουν μεταξύ τους τη διδακτική αντικειμένων και καθιερώνουν τις βιωματικές δράσεις, που συνδέουν την εκπαίδευση με την καθημερινή ζωή. Το κυριότερο, ωστόσο, είναι πως τα νέα προγράμματα οργανώνονται με βάση το τι πρέπει να έχει μάθει ο μαθητής στο τέλος της διδασκαλίας κάθε ενότητας αντί της περιγραφής της ύλης, στην οποία κυρίως εστιάζονται τα υφιστάμενα προγράμματα. Επιπλέον ξεφεύγουν από το μονοπώλιο του ενός εγχειριδίου ανά μάθημα και αξιοποιούν πληθώρα εκπαιδευτικών υλικών, έντυπων και ψηφιακών», ανέφερε, μιλώντας στην «Κ», ο γ. γ. του υπ. Παιδείας κ. Βασίλης Κουλαϊδής.
Ενδεικτικά, όπως εξήγησε στην «Κ» η εμπειρογνώμων για την Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία καθηγήτρια στο ΑΠΘ κ. Αννα Αναστασιάδη-Συμεωνίδη «αξιοποιώντας ενδιαφέροντα των μαθητών, προσπαθούμε να κάνουμε το σχολείο πιο γοητευτικό, να κάνουμε τον μαθητή να αγαπήσει τη γνώση και να μάθει πώς να την αναζητεί». Χαρακτηριστικό είναι ότι ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέξει να ασχοληθεί με όποιο τύπο κειμένου αρμόζει στο επίπεδο και στα ενδιαφέροντα της τάξης του. Στα Θρησκευτικά, εξάλλου, το πρόγραμμα λαμβάνει υπόψη τις σύγχρονες ανάγκες των μαθητών. «Οι συντεταγμένες του έχουν επίκεντρο την Ορθόδοξη παράδοση του τόπου και ανοίγονται οργανικά στις κύριες χριστιανικές παραδόσεις της Ευρώπης και του κόσμου, καθώς και στα μεγάλα θρησκεύματα. Αυτό προάγει τη γνωριμία, την κριτική κατανόηση, τον σεβασμό και τον διάλογο μεταξύ των ανθρώπων και των πολιτισμών με διαφορετικές θρησκευτικές αντιλήψεις», λέει ο σχεδιασμός. Ως προς τα Μαθηματικά, στόχος είναι οι μαθητές να αναπτύξουν την ικανότητα να αναλύουν και να ερμηνεύουν τον κόσμο αξιοποιώντας τα Μαθηματικά ως εργαλείο, αλλά και να αναπτύξουν ικανότητες όπως να γενικεύουν, να τεκμηριώνουν, να διατυπώνουν με ακρίβεια.
Στην εκπόνηση των νέων προγραμμάτων απασχολήθηκαν 220 εμπειρογνώμονες, πανεπιστημιακοί, σχολικοί σύμβουλοι και εκπαιδευτικοί. Το έργο υποστηρίχθηκε από εμπειρογνώμονες από τη Φινλανδία, τη Βρετανία, τις ΗΠΑ και την Κύπρο. Οι εκπαιδευτικοί των σχολείων πιλοτικής εφαρμογής θα επιμορφωθούν καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Πάντως, το πρόγραμμα προκάλεσε τις αντιδράσεις των ομοσπονδιών.
Η ΟΛΜΕ ανέφερε ότι «κανένα πιλοτικό πρόγραμμα δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά στο πλαίσιο του φτηνού και ευέλικτου σχολείου, με δεδομένη την υποχρηματοδότηση και τις μεγάλες ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή. Σε ανεπαρκείς, μίζερες αίθουσες, χωρίς εργαστήρια και υλικοτεχνικό εξοπλισμό μόνο προγράμματα “του ποδαριού” και της “αρπαχτής” μπορούν να εφαρμοστούν για την “αξιοποίηση” του ΕΣΠΑ».
Επίσης, η ΟΛΜΕ και η ΔΟΕ διαμαρτύρονται για την απόφαση, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών να πραγματοποιηθεί εκτός εργασιακού ωραρίου (Παρασκευή απόγευμα, Σάββατο και Κυριακή) και χωρίς οικονομική αποζημίωση.
Σημείωση του Ιστολογίου: στο “κάδρο” της κρίσης έχουν περίοπτη θέση οι αντιδραστικές θεωρίες ψευδεπίγραφων “προοδευτικών” συντεχνιών που παράγουν τον φόβο και επενδύουν “πολιτικά” στην κατάθλιψη…

Το άλλο μισό, το δεύτερο μέρος του προβλήματός μας, βρίσκεται στην κρατική αδιαφορία για την παιδεία, την πραγματική κινητήρια δύναμη οικονομίας και κοινωνίας. Τούτη είναι μαγική συνταγή των δέκα πιο ανταγωνιστικών οικονομιών του κόσμου, που φιγουράρουν στις πρώτες θέσεις του παγκοσμίου δείκτη ανταγωνιστικότητας: καινοτομία και τεχνολογική υποδομή να υιοθετήσουν και να αναπτύξουν την πρόοδο και την επιστημονική έρευνα, ή με μια λέξη παιδεία. Οι δέκα πιο ανταγωνιστικές οικονομίες του πλανήτη μας, στηρίζονται σε άριστα σχολεία και πανεπιστήμια, σε καταρτισμένους και παραγωγικούς δασκάλους, καθηγητές και ερευνητές, σε δυναμικούς και επιμελείς μαθητές και φοιτητές, που έχουν πρόσβαση στη γνώση, σε επιστημονικά εργαστήρια υψηλού επιπέδου.(απόσπασμα από άρθρο του Ανδρέα Παπαστάμου στο www.capital.gr) Εκεί γεννιέται η έρευνα, η καινοτομία και η τεχνολογία. Αλλά κι εδώ, το σημαντικότερο βρίσκεται και πάλι στις νοοτροπίες και τις αξίες που προβάλλει και υποστηρίζει το κράτος. Αυτό είναι το έδαφος που ανθεί η γνώση κι ο πολιτισμός, δηλαδή η ανταγωνιστικότητα. Η NOKIA βρίσκεται στην πρώτη θέση γιατί πουλάει τεχνολογία, δηλαδή ενσωματωμένη γνώση και παιδεία. Το ίδιο και η APPLE, και όλες οι μεγαλύτερες εταιρείες του πλανήτη μας. Αυτό είναι το μεγάλο μυστικό τους. Για να μην αναφερθούμε στις «εξαγωγές» των βρετανικών πανεπιστημίων, που αποφέρουν έσοδα υψηλότερα από κάθε εξαγωγικό προϊόν της Βρετανίας.
Το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας βρίσκεται στην παιδεία. Γι’ αυτό, καλό θα ήταν, πριν από οποιαδήποτε σχεδιασμό για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, τα αρμόδια υπουργεία να συντονιστούν με το έργο του υπουργείου Παιδείας. Η ανταγωνιστικότητα δεν έχει καμία σχέση με τους μισθούς. Αυτό που χρειάζεται είναι αναθεώρηση των δαπανών, εξοικονομώντας κονδύλια από στρατιωτικούς εξοπλισμούς προς όφελος της παιδείας, της επιστημονικής έρευνας και της διάχυσης της καινοτομίας.
Εάν, τα άσκοπα μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας, συνεχιστούν με την ίδια ένταση, αδιαφορώντας για την παιδεία, την αληθινή πηγή της ανταγωνιστικότητας, τότε όχι μόνον η αγορά θα σβήσει αλλά, το πιο ανησυχητικό, τα καλύτερα παιδιά μας θα φύγουν για άλλες «πατρίδες», πιο ανταγωνιστικές, εκεί που ο μόχθος και η δημιουργικότητα αμείβονται για να αυγατίσουν. Σε τούτο τον κυκεώνα ψευδών ειδήσεων και δημόσιας αμετροέπειας, η αποκατάσταση της αλήθειας αποτελεί στοιχειώδες καθήκον κάθε Έλληνα: η ανταγωνιστικότητα δεν έχει καμία σχέση με τους μισθούς. Η Ελλάδα διαθέτει πολιτισμό, επιστήμονες και τεχνολογία. Εκεί βρίσκεται το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα. Αυτό είναι το στοίχημα, κι ας αφήσουμε τη «συγκράτηση του μισθολογικού κόστους» για την Κίνα και την Ινδία.
* Ο κ. Ανδρέας Παπαστάμος είναι Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Οικονομικός Σύμβουλος στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδος στον ΟΗΕ, Γενεύη πηγή:www.capital.gr

Ο εν Καλάμαις Μιχάλης Δημητρακόπουλος μας στέλνει τις απόψεις του αναφορικά με τα Studio Schools και παρατηρεί τα ακόλουθα. “Ίσως οι πληροφορίες που δίνει ο ομιλητής για το συγκεκριμένο project να μην είναι αρκετές, για να καταλάβω εγώ τουλάχιστον. Πάντως λιγάκι από τεχνικό λύκειο μου φαίνεται, υπενδεδυμένο πιθανόν με ένα νεωτεριστικό ύφος και σίγουρα εντοπισμένο στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Αν το πρόβλημα στην Ευρώπη τον εικοστό πρώτο αιώνα είναι η εκπαίδευση εργατών, να το συζητήσουμε, αλλά κάμποσα χρόνια πριν ο διαφωτισμός πρέσβευε άλλα. Η πνευματική, καλλιτεχνική, ιστορική κι επιστημονική κληρονομιά της ανθρωπότητας, που αποτελεί κατά τον Κοντορσέ το μέσο για την απομάκρυνση από τον σκοταδισμό και την καταπίεση, φυσικά δεν αφορά αυτά τα παιδιά, που θα αποκτήσουν κάποιες δεξιότητες, αλλά επί της ουσίας θα μείνουν αμόρφωτα και άρα έρμαια στην εκμετάλλευση για να μην μιλήσουμε για μοντέρνα δουλεία. Όλα αυτά αποτελούν μέρος αυτού που ονομάζεται λίγο περιφρονητικά υψηλή κουλτούρα και όλο και περισσότερο θεωρείται άχρηστη. Κι όμως θα έπρεπε να προσπαθούμε να προσφέρουμε εκπαίδευση τέτοια που να φτιάχνει ανθρώπους οι οποίοι να θέλουν και να μπορούν να κοιτάξουν πάνω απ’ τον τοίχο όπως πολύ σοφά αναφέρει ο Ουγκώ.”

Γεννημένος το 1930, ο γάλλος φιλόσοφος και επιστημολόγος Μισέλ Σερ είναι από το 1990 μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Το ακόλουθο κείμενο είναι απόσπασμα εισήγησης που έκανε ο Σερ την 1η Μαρτίου 2011 στο Ινστιτούτο της Γαλλίας, με θέμα τις νέες προκλήσεις της εκπαίδευσης. Ποιος παρουσιάζεται σήμερα στο σχολείο, στο γυμνάσιο, στο λύκειο, στο πανεπιστήμιο; Αυτός ο νέος μαθητής, αυτός ο νέος φοιτητής δεν έχει ποτέ του δει μοσχάρι, αγελάδα, γουρούνι ούτε κλωσόπουλο. Το 1900, η πλειονότητα των ανθρώπων εργάζονταν στο όργωμα και στη βοσκή. Το 2011, η Γαλλία δεν έχει περισσότερους από 1% αγρότες. Ο μαθητής και ο φοιτητής που σας παρουσιάζω δεν ζουν πλέον συντροφιά με τα ζώα, δεν κατοικούν πλέον την ίδια Γη, δεν έχουν πλέον την ίδια σχέση με τον κόσμο. Χωρίς εμείς να το αντιληφθούμε και σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα (εκείνο που χωρίζει τις μέρες μας από τη δεκαετία του 1970), γεννήθηκε ένας νέος τύπος ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτό το αγόρι ή αυτό το κορίτσι δεν έχει το ίδιο σώμα ούτε την ίδια προσδοκία ζωής με τους προγενέστερους, δεν επικοινωνεί με τους ίδιους τρόπους, δεν ζει στην ίδια φύση, ούτε κατοικεί στον ίδιο χώρο. Και, επειδή το μυαλό του είναι διαφορετικό από εκείνο των γονέων του, γνωρίζει διαφορετικά.

Αυτά τα παιδιά γράφουν με τρόπο διαφορετικό. Τα παρακολουθώ εντυπωσιασμένος καθώς στέλνουν sms με μια ταχύτητα που τα δικά μου γερασμένα δάχτυλα δεν θα μου επέτρεπαν ποτέ να φτάσω. Δεν μιλούν πλέον την ίδια γλώσσα. Η γλώσσα έχει αλλάξει, η εργασία έχει μετασχηματιστεί. Και να που αυτά τα παιδιά έγιναν άτομα. Στο παρελθόν και μέχρι πρόσφατα, ζούσαμε ανήκοντας κάπου: ήμασταν Γάλλοι, καθολικοί, εβραίοι, προτεστάντες, άθεοι, φτωχοί ή πλούσιοι, ανήκαμε σε μια περιοχή, σε μια θρησκεία, σε μια κουλτούρα, σε μιαν ομάδα, μια κοινότητα, μια διάλεκτο, μια πατρίδα. Οντότητες που μέσα από τα ταξίδια, τις εικόνες και το Διαδίκτυο έχουν σχεδόν όλες τους γίνει συντρίμμια. Εκείνες που ακόμα επιβιώνουν κατακερματίζονται.

Το άτομο δεν είναι πλέον ικανό να συμβιώνει σε ζευγάρι και χωρίζει. Μέσα στη σχολική τάξη δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό του, κινείται ή μιλάει. Οι μετασχηματισμοί που έχουν συντελεστεί και που συμβαίνουν πολύ σπάνια στην ιστορία δημιουργούν στην εποχή μας ένα μεγάλο ρήγμα, ένα ρήγμα που μπορεί να συγκριθεί με εκείνα που δημιουργήθηκαν στη νεολιθική εποχή, στις απαρχές της ελληνικής επιστήμης, στην έναρξη της χριστιανικής εποχής, στα τέλη του Μεσαίωνα και στην Αναγέννηση. Στην κατώτερη άκρη αυτής της ρωγμής βρίσκονται οι νέοι, τους οποίους θέλουμε να εκπαιδεύσουμε με βάση σχήματα που ανάγονται σε μιαν εποχή στην οποία αυτοί δεν αναγνωρίζουν πλέον τους εαυτούς τους: κτίρια, αυλές, αίθουσες, αμφιθέατρα, βιβλιοθήκες, εργαστήρια και οι ίδιες οι γνώσεις υποδηλώνουν ότι ανάγονται σε μιαν εποχή (και στη συνέχεια προσαρμόστηκαν σε μιαν άλλη), στην οποία οι άνθρωποι και ο κόσμος ήσαν αυτό που δεν είναι πλέον. Τι να μεταδώσουμε; Τη γνώση.

Στο παρελθόν και μέχρι πρόσφατα, η γνώση είχε εναποτεθεί στους σοφούς. Το σώμα του παιδαγωγού έμοιαζε να είναι μια ζωντανή βιβλιοθήκη. Επειτα σιγά σιγά η γνώση άρχισε να αντικειμενοποιείται, αρχικά με τους κυλίνδρους περγαμηνής ή χαρτιού, κατόπιν με τα βιβλία και τέλος σήμερα με το Διαδίκτυο. Η ιστορική εξέλιξη του ζεύγους μέσο-μήνυμα αντιπροσωπεύει μια καλή μεταβλητή της λειτουργίας της διδασκαλίας. Επαναλαμβάνω: τι να μεταδώσουμε; τη γνώση; Να την παντού στο διαδίκτυο, διαθέσιμη, αντικειμενοποιημένη. Να τη μεταδώσουμε σε όλους; Σήμερα κάθε γνώση είναι ήδη προσιτή στον καθένα. Πώς να τη μεταδώσουμε; Αμ’ έπος, άμ’ έργον. Μέσω της πρόσβασης στα πρόσωπα και της δυνατότητας πρόσβασης σε κάθε τόπο, η γνώση είναι ήδη διαθέσιμη σε όλους. Από ορισμένες απόψεις έχει ήδη μεταδοθεί παντού και πάντοτε. Αντικειμενοποιημένη αλλά κυρίως διαδεδομένη και όχι συγκεντροποιημένη.

Αισθανόμαστε την επείγουσα ανάγκη αυτού του ριζικού μετασχηματισμού της διδασκαλίας, παρ’ όλο που απέχουμε ακόμα πολύ από αυτόν. Εδώ και μερικές δεκαετίες ζούμε μιαν εποχή που θα μπορούσαμε να τη συγκρίνουμε με εκείνη των απαρχών της ελληνικής παιδείας, τότε που οι Έλληνες έμαθαν να γράφουν. Μιαν εποχή παρόμοια με την Αναγέννηση, κατά την οποία γεννήθηκε η τυπογραφία και διαδόθηκαν τα βιβλία. Μιαν εποχή επομένως που δεν έχει προηγούμενο, επειδή, ενώ οι τεχνικές μετασχηματίζονται, ακόμα και το σώμα μεταμορφώνεται και η γέννηση και ο θάνατος, η αρρώστια και η θεραπεία, τα επαγγέλματα, ο χώρος, το περιβάλλον και το «είναι στον κόσμο» αλλάζουν. Μπροστά σε παρόμοιους μετασχηματισμούς, θα χρειαζόταν αναμφίβολα να επινοήσουμε εξαιρετικές καινοτομίες, πέρα από τα απαρχαιωμένα σχήματα που ακόμα διαμορφώνουν τη συμπεριφορά μας, πέρα από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και από τα σχέδιά μας, που εμπνέονται από την κοινωνία του θεάματος.

Βλέπω τους θεσμούς μας να εκπέμπουν ένα φως που μπορεί να συγκριθεί με εκείνο των αστερισμών, που οι αστρονόμοι μας λένε ότι έχουν σβήσει εδώ και πολύν καιρό. Γιατί αυτές οι καινοτομίες δεν έχουν ακόμα γίνει πράξη; Φοβάμαι ότι η ευθύνη βαραίνει τους φιλοσόφους, στους οποίους ανήκω και των οποίων το καθήκον έπρεπε να είναι το να προβλέπουν τις μεταβολές της γνώσης και της πρακτικής και που μου φαίνεται ότι έχουν αποτύχει (…).(από τον  Θανάση Γιαλκέτση στην Ελευθεροτυπία)

Ο Αρίστος Δοξιάδης μιλάει για τις δυνάμεις εκείνες που θα ξελασπώσουν το κάρο της οικονομίας και ανακαλύπτει το ελληνικό δαιμόνιο και την ελληνική εκδοτική φροντιστηριακή δραστηριότητα. Μια ομιλία με τεκμηρίωση και αισιοδοξία που την έχουμε απόλυτη ανάγκη.

Δείτε επ’ ευκαιρία και το πρόγραμμα των φετινών εκδηλώσεων.