Υπήρξα για αρκετά χρόνια μέλος των θεσμικών μας οργάνων. Μαζί με κάποιους άλλους, δυστυχώς λίγους, ανθρώπους, προσπαθήσαμε να αλλάξουμε κάποια πράγματα, κυρίως στο επίπεδο της συλλογικής μας συνείδησης, αντίληψης και νοοτροπίας. Την τελευταία 2ετία της συμμετοχής μου (2008 – 2010), ως πρόεδρος της ΟΕΦΕ, εγώ ήμουν ο επικεφαλής, εγώ είχα την τελική ευθύνη, άρα, προφανώς, εγώ ήμουν αυτός που απέτυχε οικτρά…
Αποσύρθηκα από κάθε διεκδίκηση ηγετικών θέσεων και ρόλων, όταν πείστηκα για δύο πράγματα:
1. Στην πλειονότητά τους, τα μέλη του κλάδου, πανάξιοι επιστήμονες και δάσκαλοι αλλά ποικιλοτρόπως βασανισμένοι επαγγελματίες, έχουν απολύτως ανεπτυγμένη την ικανότητα να αντιλαμβάνονται το (εύκολο) λάθος, αλλά δεν έχουν τη διάθεση να αναλάβουν το υψηλό κόστος που πρέπει να καταβληθεί, για να υπερασπιστούν τις (δύσκολες) αξίες του σωστού.
2. Εγώ δεν είμαι καθόλου καλός διπλωμάτης και δεν έχω, ούτε το σιδερένιο στομάχι που απαιτείται για να χωνεύω τα πάντα, αλλά ούτε την μαρμαρένια πλάτη που χρειάζεται, για να αντέχω τις συναδελφικές μαχαιριές, παραμένοντας ψύχραιμος και αλώβητος…
Αυτά, όχι ως μια προσπάθεια εκ των υστέρων δικαίωσης (αυτή θα ήταν… από κωμικοτραγική και ανούσια, έως εντελώς γελοία – και, πάντως, ανάξια…), αλλά μόνο ως απόπειρα απλής σύστασης – γνωριμίας, από έναν συνάδελφο, ο οποίος, σε ημέρες σοβαρής και πολύπλευρης κρίσης, υπογράφει ένα κείμενο προς συναδέλφους…
Εντέλει, κατά τη γνώμη μου, έχει νόημα να συνεχίσετε την ανάγνωση, μόνο με μία προϋπόθεση: Αδιαφορήστε για τον υπογράφοντα. Αν μείνετε στο «ποιος τα γράφει αυτά;», ίσως αποδυναμώσετε τη δυνατότητά σας να κρίνετε αυτό το κείμενο για τις θέσεις και τις ιδέες του, αλλά όχι για το όνομα του συντάκτη του (το οποίο δεν έχει καμία σημασία…).
Οι μεταξύ μας «συζητήσεις» (αν μπορεί να θεωρηθεί συζήτηση, το σήκωμα του αντίχειρα και η παράθεση ολιγόλογων σχολίων κάτω από παράλληλους μονολόγους – όσο και αν κάποιοι από αυτούς είναι εξαιρετικοί, άκρως αποκαλυπτικοί για τη νοημοσύνη και την ποιότητα των συντακτών τους…) για τα επαγγελματικά μας, συχνά θυμίζουν τον ορισμό του Τσαρούχη για τον κάδο απορριμμάτων («το δοχείο γύρω από το οποίο πετάμε τα σκουπίδια μας»)… Νομίζω πως ποτέ δεν μπαίνουμε στην ουσία των πραγμάτων που μας αφορούν. Ή, τουλάχιστον, δεν το κάνουμε με οργανωμένο, συντεταγμένο, αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο. Και νομίζω πως αυτό συμβαίνει για τρεις πολύ σοβαρούς λόγους:
1. Αυτή είναι μία (πολύ σημαντική και πολύ απαιτητική) αναζήτηση, η οποία μπορεί να ανοίξει μόνο με πρωτοβουλία, οργάνωση, συντονισμό και ευθύνη της συλλογικής μας ηγεσίας (ΔΣ της ΟΕΦΕ). Μόνο που αυτή (η ηγεσία μας) δεν φαίνεται να έχει καμία επιθυμία και διάθεση να ανοίξει μια τέτοια συζήτηση.
2. Όταν διαμορφώνουμε τα κριτήρια αξιολόγησης και διαμόρφωσης των παραμέτρων που ορίζουν τη συλλογικότητά μας και τις δημόσιες εκφράσεις της, όταν συλλογιζόμαστε τις εκλογές των αντιπροσώπων μας, στην ουσία σκεφτόμαστε μόνο τους εαυτούς μας (φροντιστές), και όχι την εργασία μας (φροντιστήριο).
3. Κάθε ένας από εμάς, προσέρχεται στις συλλογικές διεργασίες φέροντας το βάρος της… υπέροχης και μοναδικής αυθεντίας του (καθόλου ειρωνικό, ως προς το επιστημονικό και διδακτικό μέρος…), ως… «αρματολός και κλέφτης», βαθύτατα πεπεισμένος ότι έχει δύο θεμελιώδη και αναφαίρετα δικαιώματα: Το ένα, να ζητά από τα συλλογικά μας όργανα να κάνουν τα πάντα, προκειμένου να προασπίσουν την προσωπική του επαγγελματική δικαίωση – φυσικά, όπως εκείνος την αντιλαμβάνεται… Το άλλο, να αδιαφορεί παγερά και να απέχει από κάθε δράση που στοχεύει στην επαγγελματική δικαίωση του φροντιστή της διπλανής πόρτας – πάλι όπως εκείνος (μόνο που τώρα είναι ο φροντιστής της διπλανής πόρτας) την αντιλαμβάνεται…
Αυτοί οι τρεις (καθόλου ανεξάρτητοι – κάθε άλλο…) λόγοι, συνιστούν μια στρέβλωση, η οποία μας οδηγεί διαρκώς σε αναζήτηση και εκλογή προσωπικών «γνωστών», «φίλων» και «εξυπηρετητών», επιβαρύνει τις συλλογικές μας δράσεις με ανούσιες «επετηρίδες» και με θλιβερές υπόγειες διαδρομές, τις υπονομεύει με μυστικές και ιδιαίτερες κουβέντες διαδρόμων, τις ακυρώνει με στρατηγικές εκπλήρωσης προσωπικών φιλοδοξιών…
Τα συλλογικά μας όργανα (κακώς, κάκιστα) δεν έχουν γνωστές και κοινοποιημένες περιγραφές θέσεων εργασίας… Επομένως, απαρτίζονται από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν για ποια δουλειά βρέθηκαν εκεί, αγνοούν με ποιας εργασίας και ποιας ευθύνης το βάρος είναι επιφορτισμένοι… Άρα, κανείς (ούτε οι ίδιοι, ούτε εκείνοι που τους επέλεξαν), γνωρίζει (και κανείς δεν νοιάζεται…), αν καθένας έχει τις ικανότητες και τις δεξιότητες που απαιτούνται, για να επιτελέσει το (άγνωστο) έργο που αναλαμβάνει… (Πώς να κριθεί αν ένας άνθρωπος είναι ο καταλληλότερος να κάνει μια δουλειά, αν είναι άγνωστη η δουλειά που θα κάνει;). Όμως, να είστε σίγουροι, οι άνθρωποι που απαρτίζουν τα συλλογικά μας όργανα έχουν στο μυαλό τους πολύ συγκεκριμένους λόγους, για τους οποίους βρίσκονται εκεί. Προσέξτε: Δεν ισχυρίζομαι πως οποιοσδήποτε συνάδελφος έχει σκοπό να βλάψει τον κλάδο. Σε καμία περίπτωση! Ισχυρίζομαι όμως, πως, ενώ κανείς δεν γνωρίζει αν τα μέλη των ηγετικών μας οργάνων έχουν τη διάθεση, τη δεξιότητα και το χρόνο να ωφελήσουν τον κλάδο, εκείνοι, οι ίδιοι, ελπίζουν ότι, μέσω της συμμετοχής τους, θα βρουν τον τρόπο να ωφελήσουν τον εαυτό τους…
Ανθρώπινο; Βεβαίως. Θεμιτό; Μπορεί. Αναγκαίο; Ίσως. Αλλά, σίγουρα, όχι επαρκές.
Τα παραδείγματα (δυστυχώς) είναι πάρα πολλά, όλα πάρα πολύ δυσάρεστα, όλα επιβεβαιώνουν την πρόδηλη αδυναμία μας να λειτουργήσουμε συλλογικά, όλα αποκαλύπτουν την απέραντη επαγγελματική μοναξιά καθενός από εμάς χωριστά – άρα και του κλάδου στο σύνολό του… Όμως, το χειρότερο είναι ότι, τελικά, όλα αυτά μαζί, μάς καθιστούν συνολικά αναξιόπιστους και μάς αδικούν, αφού στερούν από όλους μας κάθε δυνατότητα να διεκδικήσουμε αυτό που (υποτίθεται πως) διεκδικούμε με τη συλλογική μας έκφραση: Τη συνολική καταξίωση του κλάδου, πάνω και πέρα από τα πρόσωπα που τον απαρτίζουν.
Θέλουμε να το αλλάξουμε αυτό;
Αν θέλουμε, ας βρεθούμε εκεί έξω, σε αληθινές συνθήκες ζωής… ζύμωσης… συναδελφικής σύγκρουσης… Και ας συζητήσουμε, με πίστη στη δική μας άποψη, με σεβασμό στην άλλη άποψη, με διάθεση να αναλάβουμε το κόστος των δίκαιων και άξιων επιλογών. Ναι, το αποτέλεσμα κάθε αναζήτησης, για να είναι ουσιαστικό, πρέπει να είναι (και) θεσμικά κατοχυρωμένο. Το ιδανικό, είναι η συλλογική μας ηγεσία να πάρει την απόφαση και την πρωτοβουλία… Αλλά, αν τα θεσμικά μας όργανα δεν θέλουν ή δεν μπορούν να εκκινήσουν μια τέτοια διαδικασία, η αφετηρία, η πολύτιμη αρχική σπίθα, μπορεί να είναι και η πρόσκληση σε μια, απλή αλλά σπουδαία, πανελλαδική, αδέσμευτη, συνάντηση φροντιστών… Πρόσκληση ανοιχτή σε όλους… Χωρίς προτιμήσεις και χωρίς αποκλεισμούς… Χωρίς προσωπικές διακρίσεις και χωρίς αρχηγικές φιλοσοφίες ή στοχεύσεις… Με την προσωπική ευθύνη και τα έξοδα των συμμετεχόντων… Με σαφές περιεχόμενο, ελεύθερα προσδιορισμένο από τους ίδιους τους συμμετέχοντες, αλλά χωρίς μυστικούς και προδιαγεγραμμένους στόχους… Με σκοπό την ενδυνάμωση της ΟΕΦΕ και όχι το λάβωμά της…
Δεν είμαι καθόλου βέβαιος, ότι μια τέτοια προσπάθεια θα είχε αποτέλεσμα. Δεν είμαι καθόλου βέβαιος, ότι μια τέτοια πρόσκληση θα έβρισκε θετική ανταπόκριση από ικανό πλήθος συναδέλφων. Όμως, αυτό θα σήμαινε ότι, επί της ουσίας, ο κλάδος δεν επιθυμεί και δεν επιζητεί κάτι άλλο, έξω από αυτό που ήδη έχει… Θα σήμαινε ότι αυτό που ζούμε μας ικανοποιεί και δεν θέλουμε να το αλλάξουμε… Αν, λοιπόν, δεν θέλουμε, ας μείνουμε κλεισμένοι στα φροντιστήριά μας και ας σωπάσουμε… (Ή, με άλλα λόγια: Ας συνεχίσουμε να βαυκαλιζόμαστε, σηκώνοντας τον αντίχειρα και γράφοντας υπέροχους – πλην όμως, αφόρητα μοναχικούς – μονολόγους στο facebook…).
Σε κάθε περίπτωση, ήμασταν, είμαστε και θα παραμείνουμε άξιοι της μοίρας μας…
Υ.Γ. Δεν κατέχω την υπέρτατη και απόλυτη αλήθεια, δεν διαχωρίζω τον εαυτό μου από κανένα λάθος, δεν πιστώνω στον εαυτό μου τη γνώση του κάθε σωστού… Γνωρίζω πολύ καλά ότι, για μία ακόμη φορά, ο δημόσιος λόγος μου με εκθέτει σε τεράστιο κίνδυνο απόκτησης νέων εχθρών… Ωστόσο (θα το πω, κι όποιος θέλει το πιστεύει…): Σε προσωπικό επίπεδο, δεν επιθυμώ να θίξω ή να προσβάλλω κανέναν. Αν, παρά τη θέλησή μου, το έκανα, ζητώ συγγνώμη. Αυτό που πιστεύω και ισχυρίζομαι είναι πως, αν θέλεις να… προκόψεις, πρώτα διαμορφώνεις το σύστημα με το οποίο θα διαχειριστείς την ποιότητα που επαγγέλλεσαι και μετά επιλέγεις τους ανθρώπους που έχουν τις προσωπικότητες, τις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται, για να το υλοποιήσουν το σύστημα που διαμόρφωσες. Με αυτήν τη σειρά. Όχι αντίστροφα. Θα νιώσω πολύ μεγάλη χαρά, αν αντιληφθώ ότι κατάφερα να γίνω κατανοητός – ασχέτως εάν συμφωνούμε ή διαφωνούμε. Και θα νιώσω πολύ μεγάλη θλίψη, αν συμβεί το αντίθετο. Έτσι ή αλλιώς, οι άπειρες ώρες που έχω αφιερώσει στα κοινά μας, με έχουν εκπαιδεύσει τόσο σκληρά και κατάλληλα, ώστε να μπορώ να λυπάμαι και να εκφράζομαι και μέσω της σιωπής…
