Επανάσταση στην Παιδεία

Το να προβλέψουμε το μέλλον και τις εξελίξεις ενός ταχύτατα απρόβλεπτου παρόντος είναι ασφαλώς αδύνατο. Μπορούμε όμως να ισχυριστούμε με βεβαιότητα ότι οι γενιές του παρόντος και του μέλλοντος θα κληθούν να αντιμετωπίσουν πρωτοφανείς προκλήσεις σε επαναστατικούς καιρούς. Οι πολιτισμικές αλλαγές και οι οικονομικές μεταβολές απαιτούν ολοένα και περισσότερο δημιουργικούς ανθρώπους με ηγετικές προσωπικότητες, που θα τις διαπλάσει μια νέα αποτελεσματική και επαναστατική παιδεία. Αποτελεί πλέον μια κατηγορηματική και παγκόσμια στάση η θέση ότι το σημερινό σύστημα της μαζικής εκπαίδευσης σε έναν κόσμο προκλητικά ανομοιόμορφο οδηγεί στην καταστροφή. Το Σχολείο και το Πανεπιστήμιο δοκιμάζονται πλέον σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου και καλούνται να επιβάλλουν μια σύγχρονη επαναπροσέγγιση των βασικών εκπαιδευτικών τους στόχων. Οι παραδοσιακές αξίες οι οποίες τέσσερις χιλιάδες χρόνια πριν αποτέλεσαν τον εκπαιδευτικό στόχο του σχολείου των Σουμερίων και συνοψίζονται στο απόφθεγμα «εγγράμματος λογίζεται όποιος ξέρει να διαβάζει, να γράφει και να λογαριάζει» δεν αποτελούν πλέον τη μοναδική αξίωση μιας σύγχρονης παιδείας. Η εκπαίδευση σήμερα είναι ανάγκη να γίνει περισσότερο προσωπική, πολιτιστική και οικονομική διαπλάθοντας ισχυρές προσωπικότητες ικανές να δημιουργήσουν και να διαχειριστούν τις κρίσεις που καθημερινά πολλαπλασιάζονται. Ανέκαθεν οι κοινωνίες των ανθρώπων ήταν ταραχώδεις και απρόβλεπτες. Σήμερα όμως βιώνουμε την επανάσταση της ταχύτητας και την αποθέωση της δύναμης των νέων τεχνολογιών που επιφέρουν με μεγάλη συχνότητα τις ανατροπές στην κοινωνία και την εργασία. Η δύναμη των τεχνολογικών μέσων, η οποία μπορεί να μετρηθεί με την ισχύ ενός μικρού «έξυπνου» κινητού τηλεφώνου που είναι πολλαπλάσια των υπολογιστικών δυνατοτήτων που διέθετε ολόκληρη η γη πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, προσδιορίζει την ανάγκη της νέας ηθικής που πρέπει να διδαχθεί στα Σχολεία και τα Πανεπιστήμια. Η μάθηση φαντάζει σήμερα περισσότερο προσωπική παρά ποτέ και υπογραμμίζει την υποχρέωση των εκπαιδευτικών μας συστημάτων να εστιάσουν στα διαφορετικά προσωπικά ενδιαφέροντα και στις ατομικές ευκαιρίες εμβάθυνσης στις γνώσεις και τις νέες δεξιότητες. Το σχολείο δεν μπορεί να είναι περιχαρακωμένο και αποκομμένο από την κοινωνία στην οποία η γνώση παράγεται και προάγεται καθημερινά. Η εξέλιξη της διαδικτυακής μάθησης, το πνεύμα της συνεργασίας μέσω των ερευνητικών εργασιών και η διδασκαλία της επιχειρηματικής αρετής θα πρέπει να προστεθούν στις παραδοσιακές επιδιώξεις της παιδείας μας. Όσοι φοβούνται τις επιχειρήσεις οι οποίες επιχορηγούν την παιδεία, απομονώνουν το σχολείο από τη ζωοποιό δύναμη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και προετοιμάζουν τους νέους μας για μια κοινωνία που δεν υπάρχει. Οι προκλήσεις του εικοστού πρώτου αιώνα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τα ιδεολογικά στερεότυπα περί εκπαίδευσης που κυριάρχησαν εκατό χρόνια πριν. Η επανάσταση στην παιδεία επιβάλλει νέα αναλυτικά προγράμματα και νέα εγχειρίδια πολλαπλής πρόσβασης στην γνώση με επίκεντρο ασφαλώς τη φυσική παρουσία των δασκάλων που τολμούν να διδάξουν μέσα στην κοσμογονία των εξελίξεων ανταποκρινόμενοι θετικά στις προκλήσεις του καινούργιου. Η αριθμητική αξιολόγηση της σημερινής εκπαίδευσης πρέπει να δώσει τη θέση της σε ουσιαστικές διαγνωστικές και διαμορφωτικές αξιολογήσεις που θα περιγράφουν τις δεξιότητες, τις φιλοδοξίες και τις ικανότητες κάθε μαθητή. Στη χιονοστιβάδα των αλλαγών που επέρχονται το εκπαιδευτικό μας σύστημα πρέπει να συγχρονίσει το βήμα του με τις ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς. Διαφορετικά οι ατραποί της γνώσης δε θα περνάνε από τις παραδοσιακές σχολικές δομές και η κοινωνία θα πιστοποιεί την παιδεία χωρίς τα τυπικά προαπαιτούμενα των απολυτηρίων και των πτυχίων.