Η νεοελληνική πολιτεία μετά την μεταπολίτευση υπήρξε από πλευράς δημοκρατικών προϋποθέσεων και αντικειμενικών δυνατοτήτων ικανή να διαμορφώσει ένα αποτελεσματικό πλαίσιο παιδείας συμβατό με τις εγχώριες κοινωνικές ιδιαιτερότητες και ταυτόχρονα να γίνει ελκυστικό κέντρο εκπαίδευσης των εθνοτήτων της γεωγραφικής μας περιφέρειας. Οι προσπάθειες υπήρξαν ημιτελείς και η μεγαλύτερη ευκαιρία, να γίνουμε ως κράτος παράγωγοι παιδείας και αξιόπιστοι πάροχοι ποιοτικών σπουδών, χάθηκαν. Τέσσερις σχεδόν δεκαετίες δημοκρατικού βίου μετέτρεψαν το όραμα του κοινωνικού μετασχηματισμού στο φθηνό greek dream μιας δημόσιας αντιμισθίας στην κρατική θαλπωρή. Οι κανόνες της εκσυγχρονιστικής αξιοκρατίας μάλλον λειτούργησαν προκλητικά στο κομματικό πελατειακό σύστημα όλων των αποχρώσεων που στρατολογούσε αδιαλείπτως μέσω συμβάσεων ελπίδας τους πολίτες στο άπιαστο όνειρο του διορισμού. Στη διάρκεια αυτών των δεκαετιών η δημοκρατική διεκδίκηση σε όλο το φάσμα της εκπαίδευσης με την αρωγή όλων των εξουσιών έγινε καταστροφική κατάληψη, οι πολιτικές νεολαίες και οι σπουδαστικές παρατάξεις μετετράπησαν από παραγωγούς και διακινητές ιδεών σε μηχανισμούς παράνομων εξυπηρετήσεων και μικροπωλητές πανεπιστημιακών σημειώσεων. Σαράντα χρόνια τώρα κάθε απόπειρα αξιολόγησης αφορίζεται ως μέσο κομματικής αντεκδίκησης, παχυλοί ειδικοί λογαριασμοί εκτρέφουν άεργους συνδικαλιστές, η κοινωνική αρετή της επιχειρηματικότητας ποινικοποιήθηκε και η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και στην εκπαίδευση κατέστη ανεπίτρεπτη ιεροσυλία. Τα πανεπιστήμιά μας που το 1974 εισήγαγαν 16.000 πρωτοετείς φοιτητές άνοιξαν για να βρουν διέξοδο σπουδών την τελευταία δεκαετία πάνω από 85000 νέοι κάθε χρόνο. Η τραγική όμως κατάληξη της ορθής πολιτικής της διερεύνησης του αριθμού των εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτυπώνεται στα αληθινά greek statistics των ΑΕΙ και ΤΕΙ που σήμερα το 50% των φοιτητών είναι αιώνιοι καθώς δεν ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στα διακτινισμένα και ασύνδετα τμήματα ενός σχεδιασμού μικροκομματικών τοπικών συμφερόντων.
Στην πορεία αυτών των δεκαετιών ζήσαμε την αποβολή της αριστείας από την ελληνική εκπαίδευση όταν σε κρίσεις υπέρμετρου λαϊκισμού καταργήσαμε τα πρότυπα σχολεία ως ταξικά αναχώματα και αδυνατούμε ακόμα και σήμερα ως κοινωνία και πολιτεία να τα επαναλειτουργήσουμε με όρους υγιούς ανταγωνισμού και συνθήκες γόνιμης διάκρισης. Όσοι βρεθήκαμε στα πανεπιστήμια στο τέλος της δεκαετίας του ’70 θυμόμαστε τις παροικίες των Κύπριων φοιτητών και τις δράσεις των δυναμικών τους σπουδαστικών παρατάξεων. Σήμερα οι Κύπριοι πολίτες σπουδάζουν στα δικά τους δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια που έχουν καταστεί πόλος έλξης σπουδαστών από ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο υποδεχόμενοι μεταξύ των άλλων και πολλούς Ελλαδίτες φοιτητές. Η οδυνηρή χρεωκοπία της παιδείας μας είναι η καρδιά της οικονομικής μας δυσπραγίας. Το εγχώριο έλλειμμα της παιδείας μας βύθισε γρηγορότερα στην καταναλωτική δίνη μιας ευμάρειας με … δανεικά από το μέλλον.
Ο ιστορικός κύκλος των «πολιτιστικών αξιών» στις οποίες πρόθυμα διολίσθησε το πολιτικό μας σύστημα κλείνει. Η άγρια νομή της εξουσίας και η άλωση του κράτους άλωσε και την ελληνική κοινωνία με αμοιβαίους όρους διάβρωσης. Η πολιτική ενοχή των ιθυνόντων οδήγησε στην κοινωνία της συνενοχής και αποτυπώθηκε με τον πιο κυνικό τρόπο στην περίφημη φράση «μαζί τα φάγαμε». Η ντροπή ανήκει σε όλους. Ανήκει πρωτίστως στις πολιτικές ηγεσίες, ανήκει όμως και σε όλους εμάς που βολευθήκαμε και δεν αντιδράσαμε. Η ανάταση της παιδείας είναι σήμερα ο μονόδρομος της εθνικής και της ευρωπαϊκής επιβίωσης στο νέο επίπεδο κόσμο. Η Ευρώπη δεν μπορεί να ανταγωνισθεί τις νέες αυτοκρατορίες παρά μόνο στο επίπεδο της νέας γνώσης και της καινοτομίας. Η παιδεία μας απαιτεί άμεσες διαρθρωτικές τομές και αλλαγές στη νοοτροπία της άγονης αντιπαράθεσης των πολιτικών κομμάτων. Υπάρχουν δυνάμεις φωτισμένων δασκάλων που δεν έχουν διαβρωθεί και μπορούν να συνδράμουν στη ριζική στροφή της παιδείας μας στις αξίες της εργασίας και της δημιουργίας που ελάχιστα διδάχθηκαν στα ελληνικά σχολεία και πανεπιστήμια τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων. Γιατί αναφερόμαστε επιλεκτικά στα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων; Γιατί απλούστατα το πολιτικό και οικονομικό διευθυντήριο της χώρας μας έχει φροντίσει να σπουδάζει τα παιδιά του στα πανεπιστήμια της αλλοδαπής αποδεικνύοντας περίτρανα το εγχώριο έλλειμμα της παιδείας μας. Η έξοδος όμως από την κρίση είναι φανερό ότι δεν μπορεί να γίνει χωρίς την αναθεώρηση της «πολιτικής» μεθοδολογίας που τη δημιούργησε και την αποπομπή των μοιραίων και άβουλων πρωταγωνιστών της.