Αναφορικά με την προηγούμενη ανάρτησή μας δύο συνάδελφοι διατυπώνουν αποκλίνουσες απόψεις. Ο ένας συμφωνεί. «Καλά τα λες Συνάδελφε αλλά ποιός σε ακούει. Αντί να λειτουργήσουμε συντεταγμένα και να κυνηγήσουμε όλους αυτούς που λειτουργούν μαύρα και αφορολόγητα μερικοί από μας έχουν πιάσει τα τηλέφωνα και συμπεριφέρονται όπως ένας πωλητής λαϊκής αγοράς μετά τις μιάμιση το μεσημέρι. Προφανώς δεν καταλαβαίνουν πόσο αυτοκαταστροφικός είναι ο ευτελισμός αυτού που παρέχουν.» Ο άλλος μάλλον διαφωνεί. «Ο Αριστοτέλης έλεγε στα Πολιτικά ότι «ίσον το δίκαιον είναι, και έστιν, αλλ’ ου πάσιν αλλά τοις ίσοις• και το άνισον δοκεί δίκαιον είναι, και γαρ έστιν, αλλ’ ου πάσιν αλλά τοις ανίσοις». Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει ισοτιμία, ούτε ισότιμη σύμβαση, ανάμεσα σε άνισα μέρη. Ισότιμη σύμβαση υπάρχει μόνο απέναντι σε πραγματικά ίσους. Όπως εύστοχα σχολίαζε ο φημισμένος Γερμανός νομοδιδάσκαλος και οικονομολόγος του 19ου αιώνα Άντον Μένγκερ, δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανισότητα από την ίση μεταχείριση ανίσων.» Με άλλα λόγια όποιος κινδυνεύει πρέπει να αμυνθεί με κάθε τρόπο. Η θέση του φθηνότερου στην αγορά είναι ένας εύκολος στόχος, η θέση όμως του καλύτερου με βάση το αποτέλεσμα της κοινωνικής αναγνώρισης και της μαθητικής επιλογής θα παραμένει πάντα ένας δύσκολος και ανηφορικός δρόμος.
Το Αφεντικό Τρελάθηκε
Η αμίμητη ατάκα του βιοτέχνη της οδού Λιοσίων που δεκαετίες πριν διαλαλούσε τις χαμηλές τιμές των επίπλων του έχει μεγαλοπρεπώς κυριαρχήσει και στα φροντιστήρια . Μπορεί ο ΣΕΦΑ να εξέδωσε ενδεικτικό κατάλογο διδάκτρων ο οποίος στην Α’ Λυκείου αναφέρει ετήσια δίδακτρα άνω των τριών χιλιάδων ευρώ όμως πολλοί έχουν προσχωρήσει στην λογική του «ότι πάρεις 100», φαντάζομαι μηνιαίως . Αντιλαμβάνομαι την κοινωνική ευαισθησία των συναδέλφων για προσιτά δίδακτρα στους χαλεπούς καιρούς που διάγουμε όμως οι τιμές κάτω του κόστους ενισχύουν την ψευδή άποψη ότι τα φροντιστήρια διαθέτουν τεράστια περιθώρια κερδών . Επειδή όμως κέρδη δεν υπάρχουν η μόνη ερμηνεία τέτοιων προσφορών είναι ότι όσοι συνάδελφοι τις διαφημίζουν έχουν πιθανότατα εξασφαλίσει την δωρεάν αντιμισθία των συνεργατών τους στην βάση του κοινωνικού εθελοντισμού . Ο κανόνας που λέει ότι η ποιότητα των σπουδών είναι ανάλογη των διδάκτρων δεν έχει εξαιρέσεις και η «μαρκετίστικη» μέθοδος «του αφεντικού που τρελάθηκε» είναι καταστροφική για όλους και μάλλον δεν έχει ιστορικά δικαιώσει όσους την επέλεξαν.
Sora Maria και Πανιταλικές
Αίσθηση προκάλεσε στην Ιταλία μια ασυνήθιστη ερώτηση που συμπεριλαμβανόταν στις φετινές εισαγωγικές εξετάσεις της Σχολής Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Ρώμης, Σαπιέντσα. Οι εξεταστές ζήτησαν από τους δεκαοκτάχρονους επίδοξους φοιτητές να απαντήσουν στην ερώτηση «ποιες είναι οι πραγματικές γεύσεις της παραδοσιακής γρανίτας που σερβίρεται σε χαρακτηριστικό κιόσκι της Αιώνιας Πόλης, γνωστής με το όνομα γκρατακέκα: βύσσινο, λεμόνι, μέντα η σοκολάτα;». Όπως αναφέρουν ιταλικά μέσα ενημέρωσης, δεν είναι εύκολο να καταλάβει κανείς τι σχέση μπορεί να έχει η γκρατακέκα (που φτιάχνεται με τριμμένο πάγο, σιρόπι και ψιλοκομμένα φρούτα) με την γενικότερη, απαιτούμενη μόρφωση, για να μπορεί να εισέλθει κανείς στην Ιατρική Σχολή. Παράλληλα, όμως, σχολιαστές υπενθυμίζουν ότι πριν λίγα χρόνια το ανάλογο τεστ περιείχε και την ερώτηση «πώς άρχισε την καριέρα της η σουμπρέτα Ελισαμπέτα Κανάλις;», που εκ πρώτης όψεως απέχει ακόμη περισσότερο από το πεδίο της ιατρικής επιστήμης. Μερικές από τις υπόλοιπες φετινές ερωτήσεις γενικής, «εγκυκλοπαιδικής» μόρφωσης, αφορούσαν το σκάνδαλο Λεβίνσκι, την Μόνα Λίζα, τον Κώδικα Ντα Βίντσι του Νταν Μπράουν και την αιχμαλωσία του Μπενίτο Μουσολίνι. Ο πρύτανης του πανεπιστημίου, ερωτηθείς σχετικά με την «πρωτότυπη» επιλογή των ερωτήσεων, απάντησε ότι στις εισαγωγικές εξετάσεις συμπεριλαμβάνονται θέματα και ερωτήσεις που απαιτούν την αξιοποίηση της λογικής των φοιτητών. Πολλοί νέοι όμως υπογράμμισαν στα σχόλιά τους στο Facebook ότι με τον τρόπο αυτό ευνοούνται φοιτητές που ζουν και μεγάλωσαν στην Ρώμη, ενώ πολλοί απόφοιτοι του Λυκείου που προέρχονται από άλλες πόλεις και θα ήθελαν να φοιτήσουν στο Λα Σαπιέντσα, τίθενται αυτόματα σε μειονεκτική θέση, αφού αγνοούν ακόμη και την ύπαρξη της χαρακτηριστικής γρανίτας της Ρώμης. Για να λυθεί το μυστήριο, η Sora Maria (κυρά Μαρία) που εργάζεται στο συγκεκριμένο κιόσκι, αποκάλυψε στους δημοσιογράφους ότι «οι παραδοσιακές γεύσεις και τα σιρόπια που χρησιμοποιούνται στην γκρατακέκα είναι λεμόνι, μέντα, βύσσινο -αλλά ποτέ, σε καμία απολύτως περίπτωση, σοκολάτα».
Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
Το Πλανόδιο Μάθημα
Θρασύτατος της ιδιαίτερης παραπαιδείας σε πόλη της περιφέρειας, με πολλές καταγγελίες στην πλάτη του, ξεκίνησε τις επιλεγμένες ομάδες του απαρνούμενος το φυσικό του χώρο της διδασκαλίας στο φροντιστηριακά διαρρυθμισμένο υπόγειο της πολυκατοικίας του. Το πλανόδιο μάθημα έχει αλγόριθμο μαθηματικής διαστροφής. Από σπίτι μαθητή σε σπίτι άλλου μαθητή με μυστικό μέχρι την τελευταία στιγμή τον τόπο του επόμενου μαθήματος ο αειθαλής «ιδιαιτεράς» εκδίδει την αξιοπρέπειά του χωρίς ίχνος ντροπής και χωρίς καμία οικονομική ανάγκη. Δεν φταίει όμως αυτός ανώνυμε συνάδελφε. Η περίπτωση είναι γνωστή σε όλους τους επαγγελματίες Φροντιστές της πόλης οι οποίοι αποδέχονται σιωπηρά το γεγονός και δεν αντιδρούν εδώ και πολλά χρόνια.
Όσο για το θρασύτατο επίορκο δηλώνει υπερηφάνως ότι απλά είναι ο καλύτερος και ως εκ τούτου τον επιλέγουν ως το φθηνότερο «ομαδικό ιδιαίτερο» της πόλης. Όψεις της μαύρης παιδείας και ιστορίες των ανθέων της. Η πολιτεία αδιαφορεί, οι Φροντιστές φοβούνται, η κοινωνία συναλλάσσεται παρανόμως χωρίς ενοχές. Αυτή είναι η πνιγηρή ατμόσφαιρα της απόλυτης παρακμής. Υπάρχουν πάντως και περιπτώσεις δυναμικής αντίδρασης. Σε πόλη της Κρήτης ύστερα από καταγγελίες γονέων μια Βιολόγος «απελευθέρωσε» πριν λίγες μέρες τους δεκάδες των μαθητών της στη Γ’ Λυκείου οι οποίοι έσπευσαν στη νομιμότητα των τοπικών φροντιστηρίων. Κάπως έτσι θυμήθηκα την περίπτωση της Ερμούπολης στην οποία λίγα χρόνια πριν μεσούσης της περιόδου καμιά τριανταριά μαθητές αναζήτησαν φροντιστήριο όταν έφυγε από το μάταιο τούτο κόσμο ο διακεκριμένος μαθηματικός του σχολείου!
Οι Ρόζ Χμέρ των ΑΕΙ
Ομολογώ ότι αυτή τη μετεξέλιξη δεν την είχα παρακολουθήσει. Γενικά ως «ανανεωτές» τους συμπαθούσα, στα φοιτητικά μου χρόνια αλλά και μετά. Πάντα όμως τους θεωρούσα κάπως… «σοφτ». Πότε έγινε αυτή η μετάλλαξη; Πότε πρόλαβαν, ως Συνασπισμός, και εξελίχθηκαν στους πιο βασικούς εκπροσώπους του νεοσταλινισμού στη χώρα μας;(Άρθρο του καθηγητή του ΑΠΘ Παναγιώτη Θανασά στα Νέα)
Η θέση μου περί του νέου νόμου για τα πανεπιστήμια διατυπώθηκε δημόσια και πολλαπλώς, και ήταν αμφιρρεπής. Δεν υπέγραψα κανένα από τα κείμενα που κυκλοφορούσαν, ούτε υπέρ ούτε κατά του νόμου. Ομως ο νόμος ψηφίστηκε και ήρθε η ώρα της εφαρμογής του, οπότε οι συνάδελφοι ξαναθυμήθηκαν τον ανέξοδο αγώνα: δεν κάνουμε, π.χ., εμείς απεργία, αλλά ωθούμε τους φοιτητές σε καταλήψεις – ενώ εμείς πληρωνόμαστε, «τρέχοντας» μάλιστα ανενόχλητοι τα ερευνητικά μας προγράμματα. Και οι φοιτητές το πολύ πολύ ας χάσουν κανένα εξάμηνο. Ξεκίνησαν οι Σύγκλητοι του Πανεπιστημίου Αθηνών και του ΕΜΠ, με τις θλιβερές αποφάσεις τους για αναστολή των εξετάσεων. Και όταν το φαινόμενο έφτασε και σε μας, στο ΑΠΘ, με την απόφαση ενός κοσμήτορα και ενός προέδρου να αναβάλουν εξετάσεις για να διευκολύνουν τους φοιτητές να αποφασίσουν κατάληψη, έγραψα στον εσωτερικό Διάλογο των καθηγητών του ΑΠΘ (1/9) ότι «η ανέξοδη διεκδικητική στάση διαφόρων με απωθεί τόσο πολιτικά όσο και αισθητικά» και πρότεινα στην πανεπιστημιακή κοινότητα να δείξουμε έμπρακτα την αντίθεσή μας σε όσους συναδέλφους «με πράξεις και παραλείψεις τους διευκολύνουν το κλείσιμο του πανεπιστημίου, την αναβολή των εξετάσεων, το χάσιμο του εξαμήνου». Ο τρόπος της αντίθεσής μας θα ήταν απλός και δημοκρατικότατος: στις επικείμενες εκλογές για ανάδειξη μελών των πανεπιστημιακών συμβουλίων, θα κατατάσσαμε αυτά τα άτομα τελευταία στην ταξινομική λίστα, με την οποία θα διενεργηθούν αυτές οι εκλογές.
Στο εν λόγω ηλεκτρονικό μήνυμα υπέπεσα, βεβαίως, σε ένα σοβαρό λάθος: χαρακτήρισα αυτή τη λίστα συναδέλφων που κατά τη γνώμη μου δεν θα έπρεπε να ψηφιστούν «”μαύρη” λίστα», αναμένοντας -λανθασμένα, όπως αποδείχτηκε – ότι τα εισαγωγικά στη λέξη «μαύρη» θα επαρκούσαν για να δηλώσουν τον ειρωνικό τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούσα τη λέξη. Ειρωνικό, διότι στερούμενος σχέσεων με οποιαδήποτε αρχή και εξουσία, πολιτική, κρατική ή κομματική, και μη μετέχοντας σε καμία απολύτως ομάδα, μόνο ειρωνικά θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω αυτή την ατυχή φράση. Σε κάθε περίπτωση, εντός ολίγων ωρών ανακάλεσα τη χρήση της φράσης, ζητώντας μάλιστα συγγνώμη για τον αποπροσανατολισμό της συζήτησης που προκάλεσε.
Οι πάλαι ποτέ «ανανεωτικοί», ωστόσο, δεν έχασαν την ευκαιρία. Μόλις δύο μέρες νωρίτερα (30/8), σε γενική συνέλευση των μελών ΔΕΠ του ΑΠΘ, στέλεχός τους είχε μιλήσει για την ανάγκη «στοχοποίησης όσων στηρίζουν τον νόμο». Αδιάφορο αν εγώ δεν τον είχα στηρίξει – τα βασικά στελέχη της πανεπιστημιακής παράταξης του Συνασπισμού «Συσπείρωση» απέστειλαν συντονισμένη ομοβροντία μηνυμάτων στον εσωτερικό ηλεκτρονικό Διάλογο του ΑΠΘ. Αφού πρώτα με κατηγόρησαν ότι ετοιμάζω λίστα «προγραφών» μαζί με την Ασφάλεια Θεσσαλονίκης και τον… Μανιαδάκη, απέστειλαν τα μηνύματά τους μαζί με τη φωτογραφία μου στην ειδησεογραφική πύλη του ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης (alterthess), η οποία κατασκεύασε το θέμα με τίτλο «Καθηγητής του ΑΠΘ σε ρόλο καταδότη» και με υπότιτλο «Επιστρέφει το σπουδαστικό της Ασφάλειας;». Το ηλεκτρονικό αυτό δημοσίευμα αναπαρήχθη στη συνέχεια σε δεκάδες μπλογκ του «χώρου» ανά την επικράτεια, έλαβε τον ακόμη πιο ευφάνταστο τίτλο «Πανεπιστημιακός καλεί συναδέλφους του να δημιουργήσουν “μαύρη λίστα” φοιτητών [sic]» (alfavita), και κατέληξε στο «Στοχοποίηση φασίστα καθηγητή του ΑΠΘ Παναγιώτη Θανασά στο indymedia».
Επειδή ακόμη ζούμε σε δημοκρατία, και επειδή την ίδια «στοχοποίηση» υπέστην και το 2004 από τα νεοφασιστικά μπλογκ ως «προδότης» που υπέγραψε υπέρ του σχεδίου Αναν, εκλαμβάνω βεβαίως όλα αυτά ως φαιδρότητες. Είναι ωστόσο λυπηρή η διαπίστωση ότι ένας ολόκληρος χώρος, και κυρίως οι άνθρωποί του, ξεκίνησε από τη γλυκύτητα του Λεωνίδα και κατέληξε να λειτουργεί ως νέα ΕΚΟΦ: ως ένας χώρος που δεν διστάζει να διαστρεβλώσει και να διαστρέψει, επιδιώκοντας όχι μόνο να εξουδετερώσει πολιτικά τον αντίπαλο, αλλά και να τον σπιλώσει και να τον διασύρει, να τον εκμηδενίσει ηθικά και προσωπικά. Συνάδελφοι Ροζ Χμερ, μας αναγκάζετε να υποκλιθούμε στις μεθόδους σας – εμάς, αλλά και τον μακαρίτη Μπέρια!
Ο Παναγιώτης Θανασάς διδάσκει φιλοσοφία στο ΑΠΘ.