“Προίκα” σε κόρες και γιους πάνε οι έδρες των μπαμπάδων τους… Τα “παραδοσιακά τζάκια” της εκπαίδευσης έχουν απλώσει μεγάλα πλοκάμια στην πλειοψηφία των ΑΕΙ-ΤΕΙ της χώρας, με αποτέλεσμα οι οικογένειές τους να είναι αυτές που ανακαταλαμβάνουν… ανά γενιά τις θέσεις που είχαν οι παππούδες τους! Μόνο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών 44 γόνοι διδασκόντων έχουν εκλεγεί και διοριστεί την τελευταία 15ετία, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζει το “Εθνος της Κυριακής”.
Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, σε ένα σύνολο 189 καθηγητών οι 69 είναι συγγενείς, ενώ σε τμήμα του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου φαίνεται πως το τελικό κριτήριο επιλογής καθηγητών είναι το στεφάνι. Δέκα ζευγάρια καταλαμβάνουν 20 θέσεις ΔΕΠ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και οι κορυφαίες σχολές της χώρας, όπως είναι η Ιατρική και η Νομική Αθηνών, αποδεικνύονται φέουδα ολίγων δεκάδων υψηλόβαθμων καθηγητών.
Η Ιατρική παραμένει μακράν όλων…, αφού έχει αριθμό ρεκόρ (21) τέκνων νυν και τέως καθηγητών στο ίδιο ίδρυμα. Ανίψια, γαμπροί, νύφες, πρώην και νυν σύζυγοι συγκροτούν το ακαδημαϊκό περιβάλλον πλήθους σχολών.
Το φαινόμενο αυτό, δηλαδή το να πέφτει το μήλο απαραιτήτως κάτω από τη… χρυσή μηλιά, είναι ιδιαίτερα διογκωμένο στην Ελλάδα. Στα πανεπιστήμια του εξωτερικού οι γονικές σχέσεις είναι σχεδόν ανύπαρκτες.
Μέσα σε έναν χρόνο, από τον Οκτώβριο του 2009, που ο τότε υφυπουργός Παιδείας κ. Γιάννης Πανάρετος ξεκίνησε τη συλλογή στοιχείων για την οικογενειοκρατία σε ΑΕΙ-ΤΕΙ, μέχρι και σήμερα, σύμφωνα με τα όσα είπε η υφυπουργός Παιδείας κ. Εύη Χριστοφιλοπούλου στη Βουλή (απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή του ΛΑΟΣ Κ. Αϊβαλιώτη) έχουν ανασταλεί 100 περιπτώσεις εξέλιξης πανεπιστημιακών, ενώ άλλες 15 έχουν ήδη ακυρωθεί ως παράτυπες.
Αρκετά τμήματα πανεπιστημίων αδιαφόρησαν στην αποστολή των στοιχείων αυτών, ισχυριζόμενα μάλιστα διά των ιθυνόντων τους ότι πρόκειται για προσωπικά δεδομένα. Πολλά πανεπιστήμια, τηρώντας το γράμμα του νόμου, απάντησαν, αλλά όχι με τα συγκεκριμένα στοιχεία. Το Τμήμα Οικονομικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, όμως, καθώς και τα ΤΕΙ της Λαμίας, της Χαλκίδας και των Ιονίων Νήσων δεν μπήκαν καν στον κόπο.
Βεβαίως σύμφωνα με την κοινή σκέψη, δεν είναι κολάσιμες οι συγγενικές σχέσεις στις έδρες των ΑΕΙ-ΤΕΙ, ακόμη και οι γονικές.
Το θέμα που τίθεται είναι σε ποιον βαθμό η εκλογή και η σταδιοδρομία του επιστήμονα εξαρτώνται και επηρεάζονται από αυτήν την ειδική συγγενική σχέση.
Ευνοήθηκε ένα συγγενικό πρόσωπο σε σχέση με μη συγγενικό συνυποψήφιο λόγω της σχέσης αυτής; Το ερώτημα αυτό πρέπει να τίθενται για κάθε μορφής συγγενική σχέση, ιδιαίτερα όμως τη γονική.
ΙΑΤΡΙΚΗ
21 γόνοι είχαν… μπάρμπα στην Κορώνη
Είκοσι ένας γόνοι πήραν τη θέση της μαμάς και του μπαμπά την Ιατρική Αθηνών, την τελευταία 15ετία, δημιουργώντας σε πολλούς την αίσθηση ότι, εάν δεν έχεις “μπάρμπα στην Κορώνη”, είναι αδύνατον να πάρεις θέση καθηγητή στην Ιατρική. Από τη λίστα των 21 ονομάτων που έχει στη διάθεσή του το “Εθνος της Κυριακής”, διαβάζουμε ενδεικτικά: Αλέξανδρος Κόκκινος, λέκτορας, γιος του τέως καθηγητή Βασιλείου – Διονυσίου Κόκκινου.
Ηλίας Γεωργαλάς, λέκτορας, γιος της καθηγήτριας Σοφίας Ζερβογιάννη – Γεωργαλά.
Παναγιώτης Θεοδοσιάδης, αναπληρ. Καθηγητής γιος του τ. καθηγητή Γεώργιου Θεοδοσιάδη.
Ελένη Γκόγκα, επικ. καθηγήτρια, κόρη του τ. καθηγητή Ιωάννη Γκόγκα.
Περιφερειακά ιδρύματα
Στο Αριστοτέλειο (ΑΠΘ) και σε σύνολο 189 καθηγητών (λέκτορες – επίκουροι), οι 69 έχουν συγγενική σχέση μεταξύ τους, στο Πολυτεχνείο Κρήτης διορίστηκε ζευγάρι πανεπιστημιακών, στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου εξελέγη μέλος ΔΕΠ, που είναι παιδί πανεπιστημιακού, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας εντοπίστηκαν τρεις περιπτώσεις διορισμών ατόμων που είχαν συγγενείς στο ίδρυμα (για μία από αυτές, την περίπτωση του λέκτορα της Γεωπονικής Σχολής που εξελέγη με τις ευλογίες του πανεπιστημιακού – πατέρα του, έγινε ακύρωση του διορισμού του).
Στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και σε ένα τμήμα του υπάρχουν 10 ζευγάρια καθηγητών.
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
44 παιδιά καθηγητών διορίστη¬καν ή εξελέγησαν την τελευταία 15ετία
Συνολικά 44 γόνοι καθηγητών διορίστηκαν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπ. Παιδείας. Ενδεικτικά ανά σχολή αναφέρονται:
Στη Νομική Σχολή Αθηνών 5 μέλη ΔΕΠ τέκνα διδασκόντων εξελέγησαν την τελευταία 15ετία (διορίστηκαν 4 και για τον 5ο εκκρεμεί ο διορισμός). Μεταξύ αυτών βρίσκονται: Ιωάννης Δεληκωστόπουλος λέκτορας, υιός του Στέφανου Δεληκωστόπουλου, Γεώργιος Γεωργιάδης λέκτορας, υιός του Απόστολου Γεωργιάδη κ.ά.
Στην Οδοντιατρική, εκλέχτηκαν 2 τέκνα διδασκόντων (γιος – κόρη) (Νικήτας Συκαράς λέκτορας, γιος του Σωτηρίου Συκαρά τέως καθηγητής), (Κυριακή Μάρτη επικ. καθηγήτρια κόρη του Χρήστου Μάρτη τ. καθηγητής)
Στο τμήμα Φιλοσοφική-παιδοψυχο¬λογία, διορίστηκε ένας υιός μέλος ΔΕΠ (Γεώργιος Πολίτης λέκτορας, γιος του Νικολάου Πολίτη τ. καθηγητής)
Στο τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, βρίσκουμε, 4 μέλη ΔΕΠ (μεταξύ αυτών, Ευτέρπη Μήτση αναπλ. καθηγήτρια, κόρη του Φώτη Μήτση καθηγητή, Νικόλαος Παναγόπουλος λέκτορας, γιος του Ανδρέα Παναγόπουλου τ. επικ. καθηγητή).
Στη σχολή Θεατρικών Σπουδών διορίστηκε η κ. Ξένη Γεωργοπούλου, λέκτορας, κόρη της Χαρίκλειας Μπακονικόλα, καθηγήτριας
Στο Φυσικό εξελέγησαν 2 μέλη ΔΕΠ (υιός και κόρη) (Εκτορας – Εμμανουήλ Νισταζάκης επικ. καθηγητής, γιος της καθηγήτριας Χαράς Μιχαλοπούλου και Μαργαρίτα – Νίκη Ασημακοπούλου λέκτορας, κόρη του καθηγητή Δημοσθένη Ασημακόπουλου)
Στο Χημικό, διορίστηκε η κ. Μαργαρίτα Χατζηχρηστίδη λέκτορας, κόρη του τ. καθηγητή Νικόλαου Χατζηχρηστίδη
Στο Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, η κ Αννα Κατερινοπούλου, λέκτορας, κόρη του καθηγητή Αθανάσιου Κατερινόπουλου (εκκρεμεί ο διορισμός).
Στα ΤΕΦΑΑ, ο κ. Ιωάννης Δουβής, λέκτορας, γιος του τέως αναπλ. καθηγητή Σταύρου Δουβή είχε εκλεγεί και διορίστηκε, στη συνέχεια όμως παραιτήθηκε κι ανέλαβε καθήκοντα στο Παν. Πελοποννήσου.
Στο Παιδαγωγικό τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης εξελέγη η κ. Μαριέττα Παπαδάτου – Παστού λέκτορας κόρη του καθηγητή Ιωάννη Παπαδάτου (εκκρεμεί ο διορισμός).
Στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ η κ. Ελλη Φιλοκύπρου επικ. καθηγήτρια κόρη του τ. αντιπρύτανη Γεωργίου Φιλοκύπρου και στο Μεθοδολογίας και Ιστορίας της Επιστήμης, εξελέγησαν δύο μέλη ΔΕΠ τέκνα διδασκόντων (Ελένη Γέμτου λέκτορας κόρη του τέως καθηγητή Πέτρου Γέμτου και Ελπίδα Τζαφέστα αναπλ. καθηγήτρια κόρη του τέως καθηγητή Σπυρίδωνα Τζαφέστα).
ΒΙΒΙΑΝ ΜΠΕΝΕΚΟΥ
bibian@pegasus.gr
Το Αβέβαιο Μέλλον της Εργασίας
Το Λονδίνο καίγεται. Η Αραβική Ανοιξη ξεσηκώνει πλήθη εξεγερμένων εναντίον των απολυταρχικών εξουσιών σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο. Το Ισραηλινό Καλοκαίρι κατεβάζει 250.000 Ισραηλινούς στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για το αφόρητα υψηλό κόστος στέγασης και για τον τρόπο με τον οποίο η χώρα τους διοικείται από μια κοινωνικώς «στεγανή» πολιτική ελίτ. Από την Αθήνα μέχρι τη Βαρκελώνη οι νέοι της Ευρώπης συρρέουν στις πλατείες των πόλεών τους για να διαμαρτυρηθούν κατά της ανεργίας και της άδικης κατανομής των εισοδημάτων. Στις ΗΠΑ ένα οργισμένο Κόμμα του Τσαγιού προκύπτει από το πουθενά για να καθορίσει τις πολιτικές εξελίξεις. (Thomas L. Friedman The New York Times)
Τι τρέχει αλήθεια;
Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές ερμηνείες για όλες αυτές τις κοινωνικές εκρήξεις. Αλλά πιστεύω ότι κατά βάθος έχουν έναν κοινό παρονομαστή, που κατέστη φανερός στο κυρίαρχο σύνθημα της εξεγερμένης μεσαίας τάξης στο Ισραήλ: «Παλεύουμε για ένα προσιτό μέλλον». Σε ολόκληρο τον κόσμο εκατομμύρια πολίτες που ανήκουν στη μεσαία και στην κατώτερη εισοδηματική τάξη αισθάνονται ότι το μέλλον τούς έχει ξεφύγει. Και την αίσθηση της απώλειας, που έχουν, τη φωνάζουν στους πολιτικούς ηγέτες τους για να την καταλάβουν.
Γιατί όλα αυτά συμβαίνουν τώρα; Ολα ξεκινούν από το γεγονός ότι η παγκοσμιοποίηση και η τεχνολογική επανάσταση της πληροφορίας έφθασαν σε ένα εντελώς νέο επίπεδο. Χάρη στη ρομποτική, στις ασύρματες διαδικτυακές συνδέσεις, στα 3G, Skype, Facebook, Google, LikedIn, Twitter, iPad και βεβαίως στα έξυπνα και φθηνά τηλέφωνα, ο κόσμος από ψηφιακώς συνδεδεμένος έχει γίνει υπερ-συνδεδεμένος. Αυτή είναι η πιο σημαντική τάση σήμερα παγκοσμίως. Και αποτελεί την κρίσιμη εξήγηση γιατί, για να εισέλθει κανείς σήμερα στη μεσαία τάξη, πρέπει να μελετήσει σκληρότερα, να δουλέψει πιο έξυπνα και να προσαρμοστεί γρηγορότερα από όσο έπρεπε στο παρελθόν. Η τεχνολογική επανάσταση και η παγκοσμιοποίηση διαγράφουν όλο και περισσότερο τη «δουλειά ρουτίνας» – το είδος της εργασίας που χαρακτήριζε κάποτε τον τρόπο ζωής της μεσαίας τάξης.
Ο συνδυασμός της παγκοσμιοποίησης και των νέων τεχνολογιών της πληροφορίας αποφέρει τεράστια κέρδη παραγωγικότητας, κυρίως σε περιόδους ύφεσης όπου οι εργοδότες διαπιστώνουν ότι η αντικατάσταση της ανθρώπινης εργασίας από μηχανές, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ρομπότ και ταλαντούχους ξένους εργαζόμενους είναι ευκολότερη, φθηνότερη και πλέον αναγκαία από ποτέ. Κάποτε η πρόσβαση ήταν εύκολη μόνο στη φθηνή εργασία που πρόσφεραν οι αλλοδαποί χειρώνακτες. Τώρα είναι εύκολα προσβάσιμες στην αλλοδαπή και οι φθηνές ιδιοφυίες. Αυτό εξηγεί γιατί οι επιχειρηματικοί όμιλοι πλουτίζουν και οι εργαζόμενοι της μεσαίας τάξης φτωχαίνουν.
Καλές δουλειές υπάρχουν. Αλλά απαιτούν όλο και καλύτερη εκπαίδευση. Ολο και καλύτερες τεχνικές δεξιότητες.
Η ανεργία σήμερα παραμένει σχετικά χαμηλή για τους εργαζομένους με πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Αλλά για να αποκτήσει κανείς μια καλή εκπαίδευση και για να την εξαργυρώσει με μια καλή δουλειά χρειάζεται να προσπαθήσει περισσότερο και σκληρότερα. Επιπλέον, δεν αρκεί μόνο να αποκτήσει κανείς περισσότερα εφόδια για να βρει μια καλή δουλειά. Οι κυβερνήσεις αδυνατούν πλέον να εξασφαλίσουν γενναιόδωρα επιδόματα σε όσους δεν καταφέρνουν να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους. Αδυνατούν επίσης να τους εξασφαλίσουν φθηνές πιστώσεις για να αποκτήσουν στέγη. Και η οικοδομική δραστηριότητα, όπως είναι γνωστό, εξασφάλιζε πολλές θέσεις εργασίας στις κατασκευές και στις λιανικές πωλήσεις.
Αλίμονο, επί 50 χρόνια μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για να γίνει κανείς πρόεδρος, δήμαρχος, κυβερνήτης ή πρόεδρος πανεπιστημίου έπρεπε να φροντίζει ώστε να δίνει στους ανθρώπους. Σήμερα πρέπει να φροντίζει ώστε να παίρνει απ’ αυτούς. Σήμερα η επανάσταση της παγκοσμιοποίησης και των υψηλών τεχνολογιών οδηγεί στην παγκοσμιοποίηση της οργής. Ολοι αυτοί οι διαδηλωτές εμπνέονται ο ένας από τον άλλον. Κάποιοι Ισραηλινοί διαδηλωτές κρατούσαν πανό που έγραφαν «Προχώρα σαν Αιγύπτιος». Η επανάσταση της παγκοσμιοποίησης και των υψηλών τεχνολογιών δίνει επίσης τη δυνατότητα στους πολίτες να αμφισβητήσουν τις ιεραρχίες και τις παραδοσιακές μορφές εξουσίας, στην πολιτική, στις επιχειρήσεις ή στην επιστήμη. Δίνει τη δυνατότητα να δημιουργηθούν και πανίσχυρες μειοψηφίες που κάνουν τη ζωή των κυβερνητών δύσκολη. Παράδειγμα το Κόμμα του Τσαγιού.
Σίγουρα μια από τις εμβληματικές εικόνες της εποχής είναι εκείνη του αιγύπτιου προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ που, αφού κυβέρνηση επί τρεις δεκαετίες ως σύγχρονος φαραώ, περιμένει να δικαστεί κρατούμενος σε ένα «κλουβί» με τους δύο γιους του. Κάθε πολιτικός ηγέτης και κάθε διευθύνων σύμβουλος πρέπει να διαλογιστεί βλέποντας τη φωτογραφία του Μουμπάρακ. «Η πυραμίδα της εξουσίας ανεστράφη», σχολίασε ο Γιάρον Εσραχί, ένας ισραηλινός πολιτικός αναλυτής.
Ας ανακεφαλαιώσουμε λοιπόν: Η μεσαία τάξη χάνει όλο και περισσότερο την πρόσβαση που είχε σε πιστώσεις, σε εργασίες ρουτίνας, σε θέσεις εργασίας στο δημόσιο τομέα, σε τίτλους σπουδών. Ταυτόχρονα, απαιτούνται όλο και μεγαλύτερη προσπάθεια, όλο και περισσότερα προσόντα, για να κερδίσει και να κρατήσει μια αξιοπρεπή εργασία. Οι πολίτες έχουν όλο και μεγαλύτερη πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης, κοινωνικής δικτύωσης και επικοινωνίας για να οργανωθούν, να διαμαρτυρηθούν και για να αμφισβητήσουν την εξουσία.
Ολα αυτά σε μια περίοδο κατά την οποία ο συνδυασμός παγκοσμιοποίησης και υψηλών τεχνολογιών ανεβάζει στα ύψη τις αμοιβές όσων διαθέτουν επιστημονικά και επαγγελματικά εφόδια «παγκοσμίου εμβελείας» ή όσων καταφέρνουν να εκμεταλλευθούν τις εξελίξεις και να αποκτούν πρόσβαση στο χρήμα, στα μονοπώλια, σε κυβερνητικά συμβόλαια ή τέλος πάντων βρίσκονται κοντά στην εξουσία. Ευλόγως η ψαλίδα των ανισοτήτων στα εισοδήματα ανοίγει και ανατροφοδοτεί την οργή και τις εξεγέρσεις. Βάλτε όλες αυτές τις διαπιστώσεις μαζί και θα έχετε τις ειδήσεις της πρώτης σελίδας.
Ήσσων Λογική Τζίτζικα
Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος όταν γράφει στην Καθημερινή την εν πολλοίς ορθή πλην όμως τετριμμένη ανάλυση περί των παθογενειών της κοινωνίας και της πολιτικής, οφείλει να γίνει περισσότερο κατανοητός. Όταν μάλιστα αναφέρεται στην παραπαιδεία και στην προσπάθεια κάποιων να της δώσουν και αναπτυξιακή διάσταση τι ακριβώς εννοεί; Μήπως εννοεί το γεγονός ότι οι φροντιστηριακές επιχειρήσεις σε ελάχιστα προγράμματα ήταν επιλέξιμες; Εμείς το έχουμε γράψει πολλές φορές ότι η κρατική σοβιετικού τύπου ιδεολογία βρήκε τους καλύτερους μαθητές της στην καθόλου φιλελεύθερη συντηρητική παράταξη. Η πάλαι ποτέ δεξιά σοσιαλμανία της πρώτης μεταπολίτευσης εξελίχθηκε σε απόλυτο δεξιό κρατισμό που δεν μπορεί πλέον να αποβληθεί από το πολιτικό σώμα της παρακμής. Σύντροφε Μάξιμε, αν παρ’ ελπίδα εννοείς ως παραπαιδεία τα φροντιστήρια και αν ως άλλος Σιούφας αδυνατείς να κατανοήσεις ότι οι δάσκαλοι των φροντιστηρίων προσθέτουν αξία στην παιδεία, τότε φοβάμαι ότι ο πολιτικός σας σχεδιασμός μάλλον στερείται λογικής. Τα νόμιμα φροντιστήρια δεν ανήκουν και δεν θέλουν να ανήκουν σε κανένα σύστημα κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας όπως αυτή εκφράστηκε μέχρι σήμερα. Τα φροντιστήρια επιλέγονται και επιβιώνουν χωρίς καμία κρατική αρωγή και με δεδομένο και διαχρονικό το σύμπλεγμα της κρατικής παιδείας στην κοινωνική στήριξη που απολαμβάνουν.
Υ.Γ. Αν ο κ. Χαρακόπουλος ως παραπαιδεία εννοεί τη διορισμένη και αδιόριστη πλανόδια αγορά των μαθημάτων, τότε το σημείωμα αυτό δεν έχει καμία προφανώς αξία. Εμείς πάντως τον εγκαλούμε στην ακρίβεια λόγου και ως ταπεινή συμβουλή τον προτρέπουμε να μας δίνει τουλάχιστον προτάσεις προοπτικής παρά να περιγράφει παθογένειες για τις οποίες ο καθένας μας έχει το δικό του μερτικό. Η καραμέλα της παραπαιδείας στο πολιτικό λεξιλόγιο της ξύλινης γλώσσας είναι μια χιλιομασημένη μαστίχα χωρίς άρωμα και γεύση. Οι πολιτικοί όταν χρησιμοποιούν τη λέξη οφείλουν να γνωρίζουν το νοηματικό της περιεχόμενο. Διαβάζοντας ξανά το παραπάνω κείμενο το βρίσκω ελαφρώς εριστικό και «καβγατζίδικο» όμως έχω αποπληρώσει φόρους και εισφορές που άλλοι αποκρύπτουν και συνειδητά θα εξακολουθώ να το κάνω με την απαίτηση να μην με αποκαλούν τουλάχιστον παραπαιδεία.
Εν Συντομία
Μείωση εγγραφών στην «εισαγωγική» μέχρι τώρα τάξη της Β΄ Λυκείου διαφαίνεται από τη στατιστική πολλών φροντιστηρίων του κέντρου και της περιφέρειας. Αύξηση σημαντική των εγγραφών της Α΄ Λυκείου καταγράφεται και μάλιστα καλών μαθητών οι οποίοι συνήθιζαν στο παρελθόν να ξεκινούν την προετοιμασία τους στη Β΄ Λυκείου. Δραματική πτώση των τιμών και της ζήτησης για τα μαύρα ιδιαίτερα που εξακολουθούν όμως να ανθούν στο βούρκο της παραοικονομίας. Μείωση εγγραφών και στα κυπριακά φροντιστήρια ως παρενέργεια της κρίσης και των καταλήψεων στην ελληνική τριτοβάθμια. Τα παιδιά των Κυπρίων δεν πάνε για Παγκύπριες που οδηγούν και στα ελληνικά πανεπιστήμια και προτιμούν την άκοπη εγγραφή στα ιδιωτικά πανεπιστήμια της Μεγαλονήσου που έχουν πολλαπλασιασθεί θεαματικά. Ο σχεδιασμός του Π.Ι. για τα μαθηματικά της επόμενης χρονιάς στην Β΄ τάξη περιλαμβάνει μιγαδικούς, ακολουθίες και παραγώγους! Πολλές εκπλήξεις και αναδιατάξεις φημολογούνται στο φροντιστηριακό χώρο χωρίς όμως μέχρι στιγμής οι συζητήσεις να φτάσουν στην υλοποίηση των νέων σχημάτων που περιγράφονται.
Ανοιχτά Πανεπιστήμια
Αυτό που συμβαίνει τις τελευταίες μέρες στο ελληνικό πανεπιστήμιο θυμίζει τη χιλιοειπωμένη φράση του Αντόνιο Γκράμσι: «Ο παλιός κόσμος πεθαίνει, ο καινούργιος δεν έχει ακόμη γεννηθεί». Μέσα στη δίνη της μεγαλύτερης κρίσης που έχει ζήσει η χώρα τα τελευταία χρόνια και εν μέσω μιας μεταρρυθμιστικής ερήμου ψηφίστηκε από 260 βουλευτές ένας σημαντικός νόμος, που αλλάζει το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Πριν από μερικές εβδομάδες είχα κάνει την πρόβλεψη ότι «όσοι φοβούνται, αλλά και όσοι εύχονται, πως η ψήφιση του νόμου θα οδηγήσει σε παρατεταμένη αναταραχή τα πανεπιστήμια, όπως το 2006, θα διαψευστούν. Αυτή τη φορά», έλεγα, «η πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά και η κοινωνία, δείχνουν ότι δεν θα ανεχθούν απειροελάχιστες μειοψηφίες να ταλαιπωρήσουν το πανεπιστήμιο». Μήπως διαψεύστηκα εγώ; Θα προσπαθήσω να αποδείξω πως όχι.
Εδώ και δύο εβδομάδες, περίπου 250 τμήματα είναι υπό «κατάληψη». Η κατάσταση αυτή έχει όλα τα αρνητικά χαρακτηριστικά των τελευταίων, τουλάχιστον, ετών. Οι αποφάσεις παίρνονται από το 5%-10% των φοιτητών-μελών των κομματικών στρατών, με απίθανες αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις και με πολλαπλή παραβίαση του καταστατικού των ίδιων των φοιτητικών συλλόγων, ώστε να εκπίπτουν σε οποιοδήποτε Μονομελές Πρωτοδικείο. Οι «καταλήψεις», πράξεις παράνομες, νεκρώνουν το πανεπιστήμιο, το μετατρέπουν σε έρημη χώρα και επιτείνουν την απαξίωσή του. Επικρατεί ένα κλίμα ζόφου και εγκατάλειψης. πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και φοιτητές απειλούνται επειδή θέλουν, οι μεν να κάνουν τη δουλειά τους, οι δε να σπουδάσουν. Ομως όλα αυτά έχουν ειπωθεί πολλές φορές και είναι γνωστά.
Εκείνο που είναι πρωτόγνωρο είναι η αντίδραση της πανεπιστημιακής κοινότητας, τόσο των καθηγητών όσο και των φοιτητών. Καθώς πρυτάνεις, συνδικαλιστές και κατ’ επάγγελμα αρνητές κάθε αλλαγής έχουν βραχυκυκλώσει τα θεσμικά όργανα των καθηγητών και των φοιτητών, πρωτοβουλίες αυθόρμητες, από τα κάτω, ξεφυτρώνουν παντού σε όλα τα πανεπιστήμια της χώρας με ένα σύνθημα: «Ανοιχτό μυαλό, ανοιχτό πανεπιστήμιο»! Οι πανεπιστημιακοί συγκεντρώνουν εκατοντάδες υπογραφές κάτω από κείμενα για τον σκοπό αυτόν. Ζητούν από τους θεσμικούς παράγοντες, και ιδιαίτερα από τους πρυτάνεις, να συμβάλουν στη διεξαγωγή των εξετάσεων, στην έναρξη των πανεπιστημιακών παραδόσεων, στην προστασία του σύνθετου εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου του πανεπιστημίου, αλλά και να αναλάβουν τις ευθύνες τους για την ομαλή υλοποίηση των νομικών τους υποχρεώσεων σε σχέση με τον νέο νόμο. Δηλώνουν ότι οι όποιες επιφυλάξεις ή/και αρνητικές εκτιμήσεις για τις πρόσφατες θεσμικές αλλαγές στην ανώτατη εκπαίδευση δεν αποτελούν άλλοθι για τις συνθήκες ακαδημαϊκής εκτροπής, που υπονομεύουν το μέλλον των σπουδαστών και δυσφημούν το δημόσιο πανεπιστήμιο. Οπως έγραψε ένας συνάδελφος στον εσωτερικό διάλογο του ΑΠΘ, «είμαστε, ίσως, μία από τις λίγες κατηγορίες εργαζομένων (στο Δημόσιο, για να μην ξεχνιόμαστε) που όταν βλέπουμε κατεβασμένα τα ρολά δυσανασχετούμε ή και οργιζόμαστε, και δεν κάνουμε επιτόπου μεταβολή ανακουφισμένοι που δεν θα δουλέψουμε».
Από την άλλη μεριά, οι φοιτητές οργανώνονται με τον τρόπο που ξέρουν. Σχηματίζουν ομάδες στα κοινωνικά ηλεκτρονικά δίκτυα, συντονίζονται με τα κινητά τους και συμμετέχουν με πρωτοφανείς αριθμούς στις γενικές συνελεύσεις των συλλόγων τους με στόχο να τερματιστούν οι καταλήψεις. Για παράδειγμα, στη Νομική του ΑΠΘ 420 ανεξάρτητοι φοιτητές κατόρθωσαν να ανατρέψουν την κατάληψη. Αλλού δεν τα καταφέρνουν για ελάχιστες ψήφους. Παντού όμως είναι αισθητή η παρουσία τους.
Πολλά έχουν να γίνουν ακόμη. Πολλοί φοιτητές και φοιτήτριες τηλεφωνούν από το σπίτι και ρωτούν τις γραμματείες «πότε θα λήξει η κατάληψη». Η απογοήτευση συχνά μετατρέπεται σε αδιαφορία. Αλλά και ο φόβος για το μέλλον σε απελπισία. Η αλήθεια είναι πως η εποχή δεν είναι η καλύτερη για να εδραιωθούν και να δώσουν καρπούς οι μεταρρυθμίσεις. Οι έλληνες πανεπιστημιακοί καλούνται να υλοποιήσουν μια γιγάντια προσπάθεια για την ανάταξη των πανεπιστημίων, σε συνθήκες συνεχούς μισθολογικής συρρίκνωσης. Παρά τις κοινές δοξασίες, στην πλειονότητά τους ασκούν με συνέπεια ένα σύνθετο διδακτικό και ερευνητικό έργο, που γίνεται όλο και πιο δύσκολο σε συνθήκες οικονομικού στραγγαλισμού τόσο του εισοδήματος του μέσου πανεπιστημιακού όσο και της χρηματοδότησης της λειτουργίας των πανεπιστημίων. Από την άλλη μεριά, όμως, οι περισσότεροι καθηγητές και φοιτητές γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
Το πανεπιστήμιο για να ζήσει και να δώσει αυτά που μπορεί πρέπει να μείνει ανοιχτό. Οι Κασσάνδρες εν τέλει θα διαψευστούν. Το πανεπιστήμιο και θα ανοίξει και θα ζήσει. Γιατί αυτό έχει επιλέξει η μεγάλη πλειοψηφία των καθηγητών και των φοιτητών. Και η κοινωνία είναι δίπλα τους.
Άρθρο του Ορέστη Καλογήρου καθηγητή στο Tμήμα Φυσικής του ΑΠΘ στα Νέα