Η αντίδραση του Χρήστου Παναγιωτόπουλου στους δίσεκτους καιρούς που ταξιδεύουμε ήταν να μοιραστεί με πολλούς και διαφορετικούς σκέψεις και ιδέες. Το διαδικτυακό εγχείρημα γνώμης στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.aixmi.gr μετράει 100 μέρες ζωής, 900 άρθρα και χιλιάδες σχόλια. Το δικό μας άρθρο με ερωτηματικό τίτλο «Πωλείται το αγαθό της παιδείας ;» αλλά και την «προκλητική» καταφατική απάντηση φιλοξενείται στο site του Χρήστου, με τον οποίο μας συνδέει μια φιλία πολλών δεκαετιών και γεγονότων. Δείτε το άρθρο το οποίο επιχειρεί να αποδείξει το αυταπόδεικτο γεγονός ότι το κράτος αντιπαρέχει παιδεία στους πολίτες του δίκην παραγωγού και πωλητή, αλλά δε σέβεται τον πελάτη – πολίτη στον οποίο προσφέρει μια μέτρια επιεικώς υπηρεσία με πανάκριβο κόστος. Η έλλειψη του σεβασμού καθίσταται μάλιστα εγκληματική προς τους οικονομικά ασθενέστερους συμπολίτες μας που αδυνατούν να εξασφαλίσουν στα παιδιά τους παράπλευρες εκπαιδευτικές υπηρεσίες από την ιδιωτική παιδεία
Πωλείται το Αγαθό της Παιδείας ;
Η ελληνική εκπαιδευτική τραγωδία συνοψίζεται κατά κοινή ομολογία στη χαμηλή ποιότητα της δημόσιας εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες. Αυτή την αλήθεια πιστοποιούν όλες οι έρευνες και την υπογραμμίζει επιπροσθέτως το γεγονός ότι κανένας πολίτης αυτής της χώρας μικρών και μεσαίων εισοδημάτων δεν εμπιστεύεται τη δημόσια παιδεία καθ’ ολοκληρίαν τουλάχιστον για τη μόρφωση των παιδιών του. Η «δωρεάν παιδεία» έχει εξελιχθεί κατά την προφητική ρήση του Γεωργίου Παπανδρέου του Πρεσβυτέρου σε πληρωμένη αμάθεια. Το κράτος φορολογεί τους πολίτες για την παροχή ποιοτικής υποτίθεται παιδείας, η οποία όμως κρίνεται ανεπαρκής από τους φορολογούμενους οι οποίοι ανεξάρτητα από την εισοδηματική τους κατάσταση δαπανούν επιπροσθέτως και πολλαπλασίως για την εκπαίδευση των παιδιών τους.
Το δημόσιο αγαθό της παιδείας πωλείται πρωτίστως από το κράτος αλλά και τους ιδιώτες και η πολιτεία οφείλει να διασφαλίζει με κανόνες και να πιστοποιεί με διαδικασίες την αξία της παραγόμενης εκπαίδευσης για τους πολίτες.
Αντί όμως μιας εθνικής συνεννόησης με όραμα και ζητούμενο την ποιοτική παιδεία βιώνουμε καθημερινά μια αναμέτρηση της παραπαίουσας αντίληψης περί της κρατικής εκπαίδευσης που την υπερασπίζονται κόμματα υποτεταγμένα σε συντεχνίες και της ιδιωτικής παιδείας, η οποία επιλέγεται και κρίνεται ανταποδοτικά ως προς το αποτέλεσμα από το κοινωνικό σύνολο το οποίο όμως δεν είναι ασφαλώς ευχαριστημένο από το γεγονός ότι αναγκάζεται να πληρώνει δύο φορές.
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι εσωτερικά αναποτελεσματικό αν κρίνει κανείς ότι ο μέσος όρος αποπεράτωσης των σπουδών είναι περίπου διπλάσιος από τα χρόνια της φοίτησης. Αν προσμετρήσουμε μάλιστα τον χρόνο που κάνει ο απόφοιτος της τριτοβάθμιας ή τεταρτοβάθμιας εκπαίδευσης μας να ανεύρει εργασία ασφαλώς το σύστημα παιδείας μας είναι και εξωτερικά αναποτελεσματικό.
Το κυριότερο όμως και πιθανώς το δραματικότερο είναι ότι εν τέλει το εγχώριο κρατικό σύστημα παιδείας είναι κοινωνικά άδικο. Οι κοινωνικές ανισότητες αναπαράγονται με την ομοιόμορφη χρηματοδότηση. Οι πλούσιοι έχουν καλύτερη πρόσβαση σε φροντιστήρια, σε ιδιωτικά σχολεία, σε διεθνή απολυτήρια και σε σπουδές σε κορυφαία πανεπιστήμια της υφηλίου που καμία σχέση δεν έχουν με την αβεβαιότητα και τη μιζέρια της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Η βασική αρχή της προόδου και της ανάπτυξης στις εξελισσόμενες κοινωνίες είναι ο ανταγωνισμός και η επιδότηση των οικονομικά ασθενέστερων τάξεων. Η αρχή αυτή προϋποθέτει όμως το διαχωρισμό της χρηματοδότησης από την παραγωγή των υπηρεσιών. Όσο το κράτος χρηματοδοτεί μια εκπαίδευση που το ίδιο παράγει θα αδυνατεί παντελώς να εξασφαλίσει ποιοτική παιδεία στους πολίτες. Οι αγκυλώσεις όμως της κρατικής παιδείας με την κατ’ ευφημισμό ιδεοληψία της «δωρεάν παιδείας» πρυτανεύουν γιατί οι αριστερές δυνάμεις της διανόησης έχουν ενστερνιστεί ως κατάλοιπο του άλλοτε υπαρκτού σοσιαλισμού το ρόλο του κράτους στην εκπαίδευση. Κάποτε οι μαρξιστές θεωρητικοί της εκπαίδευσης μιλούσαν για την ανάγκη «αποσχολειοποίησης» της κοινωνίας γιατί το σχολείο αναπαρήγαγε την κυρίαρχη ιδεολογία. Σήμερα που το σχολείο είναι φοβικό και περιχαρακωμένο δε μεταδίδει καν την κυρίαρχη ιδεολογία. Μεταδίδει μόνο τις αντιλήψεις μιας κοινωνίας που δεν υπάρχει και οι έρευνες της γνώμης των μαθητών αποτυπώνουν την απαξίωση για ένα σχολείο που δεν εμπνέει σε μια κοινωνία πολλαπλών τρόπων πρόσβασης στη γνώση. Το αγαθό της παιδείας σε μια σύγχρονη κοινωνία μπορεί να παράγεται από το κράτος και τους ιδιώτες με κανόνες θεμιτού ανταγωνισμού και να αποτιμάται δίκαια από τους πολίτες που φορολογούνται. Οι αποδέκτες της κοινωνικής αλληλεγγύης που επιχειρείται μέσω της κρατικής φορολογίας πρέπει να είναι οι οικονομικά ασθενέστεροι και οι πολιτικές της εξατομικευμένης χρηματοδότησης και των ανάδοχων σχολείων που εφαρμόζονται σε προηγμένες χώρες είναι εκπαιδευτικές πολιτικές προόδου, που δεν μπορούν να αγνοηθούν χάριν της ιδεοληψίας του ολοκληρωτικού κράτους.