Η σημερινή Καθημερινή ενίσταται για τη «βιομηχανία της επιτυχίας». Δείτε το σχετικό ρεπορτάζ του Απόστολου Λακασά για το οποίο θα δώσουμε εν καιρώ την απάντησή μας. Η βιομηχανία της αποτυχίας αποτελεί πάντως τον εχθρό της κοινωνίας μας η οποία δεν πρέπει να αμφισβητεί την αριστεία ως αρετή και επιδίωξη.
«Δεν μπορούμε να σας δώσουμε τα ονόματα των αριστούχων του σχολείου μας. Η υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων είναι σε άδεια». «Θέλετε μόνο μία φωτογραφία του παιδιού ή μήπως και μία δήλωσή του;». Είναι δύο απαντήσεις στελεχών σε ένα ιδιωτικό σχολείο (η πρώτη) και σε ένα φροντιστήριο (η δεύτερη) στο ερώτημα της «Κ» μήπως στο φροντιστήριο και στο σχολείο φοίτησαν υποψήφιοι που αρίστευσαν στις πανελλαδικές εξετάσεις. Απαντήσεις που δείχνουν το θλιβερό παιχνίδι, το οποίο παίζεται κάθε χρόνο τέτοια εποχή στην πλάτη των αριστούχων. Είναι παιδιά που κουράστηκαν, κοπίασαν όλα τα προηγούμενα χρόνια και σήμερα ήλθε η ώρα να χαρούν και να τιμηθούν για την επιτυχία τους. Και όμως, κάποιοι επιδιώκουν να μπουν μαζί με τα παιδιά στο… πλάνο της εορταστικής τους φωτογραφίας.
Είναι γεγονός ότι πολλούς, μεταξύ αυτών και ο υπογράφων, απωθούν οι «λίστες της επιτυχίας», που αναρτούν ετησίως τα διάφορα σχολεία και φροντιστήρια για να διαφημίσουν τα… επιτεύγματά τους: «Συνολικά από 12 μαθητές μας πέρασαν στην σχολή της πρώτης τους επιλογής», «Το φροντιστήριό μας είχε 15 επιτυχόντες στις εξετάσεις για το πτυχίο Lower», «Το σχολείο μας είχε δύο επιτυχόντες στην Ιατρική Αθηνών, τρεις στη Νομική, πέντε στο Πολυτεχνείο, ενώ το συνολικό ποσοστό επιτυχίας των μαθητών μας έφτασε φέτος στο 96,7%!».
Σοβαροφάνεια
Βέβαια, είναι πολύ εύκολο να παραβλέψεις τους πίνακες ανακοινώσεων που διαλαλούν επιτυχίες, αλλά πολύ δύσκολο να μην απορήσεις με αυτό το κράμα αφέλειας και σοβαροφάνειας που διαπιστώνεις στους υπευθύνους των σχολείων και των φροντιστηρίων. «Συνήθως στέλνουμε μαζί με τη φωτογραφία του παιδιού και ένα μικρό κείμενο δήλωσής του. Το προτιμάτε έτσι;», ανέφερε χθες στην «Κ» υπεύθυνη φροντιστηρίου, θεωρώντας μάλλον ότι ο 18χρονος με το συγκρατημένο χαμόγελο, την πράσινη μακό μπλούζα και το αξύριστο πρόσωπο θα έκανε μία βαρυσήμαντη δήλωση για το… Μεσανατολικό. Είναι απορίας άξιο πόσο αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν εμπιστοσύνη στο ίδιο το «προϊόν» που διαφημίζουν. Δηλαδή, ένας 18χρονος που κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω από 19.000 μόρια –συνολικά φέτος το πέτυχαν 2.725 μαθητές, το 3,03% των υποψηφίων– δεν μπορεί να μιλήσει για το άγχος του, την προσπάθειά του, τις στερήσεις του, την σημερινή του επιτυχία, τα όνειρά του; Είναι σίγουρο ότι τα παιδιά μια χαρά θα τα καταφέρουν στις… αμείλικτες ερωτήσεις των δημοσιογράφων. Μάλλον, το άγχος των διευθυντών σχολείων και φροντιστηρίων σχετίζεται με την ερώτηση που γίνεται συνήθως προς τους εκπροσώπους των ΜΜΕ «μαζί με το όνομα του παιδιού θα αναφερθεί και το όνομα του σχολείου;». Αυτό εξηγεί, άλλωστε, και έναν ολόκληρο μηχανισμό δημοσίων σχέσεων που κινητοποιείται τούτες τις ημέρες. Ιδιοκτήτες, υπεύθυνοι δημοσίων σχέσεων, γραμματείς είναι σε απόλυτη ετοιμότητα να συγκεντρώσουν φωτογραφίες των υποψηφίων, τα τηλέφωνά τους, τους βαθμούς τους, την σχολή στην οποία πέτυχαν και να τα προσφέρουν στο πιάτο των ΜΜΕ. Όμως, ας μην είμαστε αχάριστοι. Το παιχνίδι διευκολύνει και τα ΜΜΕ, τα οποία αναζητούν φρέσκα πρόσωπα που να αποτυπώνουν την προσπάθεια, το άγχος, το όνειρο, τον θρίαμβο της επιτυχίας. Είναι κάτι σαν τα στιγμιότυπα από την προσπάθεια νικητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες, που προβάλλουν συχνά – πυκνά τα κανάλια με μουσική υπόκρουση από τους «Δρόμους της Φωτιάς» του Βαγγέλη Παπαθανασίου…
Στα όρια του κυνισμού
Όμως, ο χειρισμός του «προϊόντος» ορισμένες φορές ξεπερνά τα όρια του κυνισμού, που «επιτρέπει» η ιδιότυπη σχέση των ΜΜΕ με τους ανθρώπους των σχολείων. «Εχω μία εξαιρετική περίπτωση υποψηφίου. Λίγο πριν από τις εξετάσεις του είχε ατύχημα με τη μοτοσικλέτα, αλλά τελικά κατάφερε να πάει και να αριστεύσει!», ανέφερε στην «Κ» ιδιοκτήτης φροντιστηρίου. Δεν λέω, δύσκολο να συγκεντρωθείς μέσα στο ΚΑΤ στις ασκήσεις των πολύ δύσκολων Ολοκληρωμάτων στα Μαθηματικά Θετικής Κατεύθυνσης, αλλά ίσως το μόνο αξιοπερίεργο στην περίπτωση αυτή είναι εάν ο αριστεύσας έκανε σούζα με τη μοτοσικλέτα ή απλώς ήταν συνεπιβάτης και προνόησε να φορέσει κράνος…
Ιδιότυπη κατηγορία «πραματευτάδων» είναι οι γονείς των υποψηφίων που αρίστευσαν. Διεκδικούν μία θέση στα κάδρα των εφημερίδων για τα παιδιά τους και διαμαρτύρονται διότι ο δαιμόνιος ρεπόρτερ δεν κατάφερε να ξετρυπώσει το δικό τους παιδί για μία πολυπόθητη συνέντευξη. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι εύκολο να εξακριβωθεί η πρόθεση του γονιού. Για να λυθεί η απορία, ίσως θα βοηθούσε η ερώτηση: «Το παιδί το ρωτήσατε εάν θέλει να μιλήσει;»…