Αρκετές φορές στα πηγαδάκια των εκπαιδευτικών γίνονται συζητήσεις και αντιπαραθέσεις για το εάν ο εκπαιδευτικός πρέπει να χρησιμοποιεί το συναίσθημα, έναντι της λογικής, μέσα στη σχολική τάξη.
Δηλαδή, πόσο εφικτό είναι να διδάσκει κανείς και να είναι αποτελεσματικός όταν εμπλέκεται στα προβλήματα και στις συναισθηματικές μεταβολές των μαθητών του. Με λίγα λόγια, αν γνωρίζω ότι ένας μαθητής μου αντιμετωπίζει προβλήματα στο σπίτι πόσο αυστηρός μπορώ να είμαι μαζί του. Θα διορθώσω τα λάθη του; Θα τον τιμωρήσω αν παραβεί κάποιον κανόνα; Θα λειτουργήσω με τη λογική, με το συναίσθημα ή και με τα δύο;
Μου ήρθαν στο νου αυτές ακριβώς οι συζητήσεις και αντιπαραθέσεις που συχνά καταλήγουν σε εντελώς αντικρουόμενες απόψεις –οι πιο έμπειροι συνάδελφοι συνήθως υποστηρίζουν το προβάδισμα της λογικής – διαβάζοντας το αφιέρωμα του γαλλικού εκπαιδευτικού περιοδικού Le monde de l’education.
Στην πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Olivier Houde, καθηγητή Ψυχολογίας της Ανάπτυξης του παιδιού στο Πανεπιστήμιο PARIS-V-RENE-DESCARTES, βρήκα πολλά πράγματα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν όλους εμάς που αναρωτιόμαστε αν τη διδασκαλία μας πρέπει να την οδηγεί η λογική ή το συναίσθημα και τι θα σήμαινε για τους μαθητές μας αυτή η επιλογή.
Λέει λοιπόν ο Houde ότι, ενώ παλιά πίστευαν (Descartes, Piaget) ότι η λογική και το συναίσθημα δεν αποτελούν καλό συνδυασμό και ότι για να μάθει κανείς να σκέφτεται λογικά θα πρέπει να βάλει στην άκρη το συναίσθημα, οι πιο πρόσφατες έρευνες της Ψυχολογίας και της Νευροεπιστήμης δείχνουν ακριβώς το αντίθετο. Ότι δηλαδή το συναίσθημα, η συγκίνηση, είναι απαραίτητα για τον εγκέφαλο ο οποίος μέσω αυτών μαθαίνει να διορθώνει τα λάθη του.
Έτσι ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να δώσει και πάλι στο συναίσθημα τη θέση που του ταιριάζει μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία χωρίς να παρασυρθεί από αυτό. Με άλλα λόγια θα πρέπει να μάθει να χρησιμοποιεί την «παλέτα των συναισθημάτων» που του είναι απαραίτητη και να τα συνδυάσει με τη λογική λαμβάνοντας υπόψη του τις τελευταίες σχετικές επιστημονικές απόψεις. Ο Houde’ καταλήγει λέγοντας ότι οι ειδικοί της Νευροεπιστήμης δεν θα υπαγορεύσουν στους εκπαιδευτικούς το τι ακριβώς θα κάνουν αλλά πιστεύει ότι, όπως η Ιατρική έτσι και η Παιδαγωγική, πρέπει να ενημερώνεται και να λαμβάνει υπόψη της τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις. Αυτές θα δώσουν τις πληροφορίες για τις δυνατότητες και τους περιορισμούς του «εγκεφάλου που μαθαίνει» και του ρόλου που παίζει το συναίσθημα για τη διόρθωση των λαθών της λογικής. Οι επιστήμονες μπορούν σήμερα να βοηθήσουν εξηγώντας γιατί κάποιοι τρόποι μάθησης είναι πιο αποτελεσματικοί από κάποιους άλλους.
Σε άλλο σημείο του αφιερώματος η κλινική ψυχολόγος Nancy Bresson καταλήγει ότι ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να είναι αρκετά κοντά στους μαθητές του αλλά όχι υπερβολικά, ώστε να μη συγχέονται οι ρόλοι.
Το σίγουρο είναι ότι η δουλειά του παιδαγωγού ήταν και είναι τόσο περίπλοκη που όχι τυχαία θεωρήθηκε από το Φρόιντ ένα από τα τρία «αδύνατα επαγγέλματα»: κυβερνώ, περιθάλπω και παιδαγωγώ.
Επομένως ο σωστός συνδυασμός λογικής και συναισθήματος μέσα στη σχολική τάξη ίσως κάνει τελικά το επάγγελμα του εκπαιδευτικού λιγότερο «αδύνατο».