Ο εθνικός διάλογος για το Λύκειο και τις Εξετάσεις εισέρχεται στην κρίσιμη φάση της λήψης των αποφάσεων. Ποιες όμως προτάσεις καλείται να συνθέσει το συμβούλιο με στόχο όχι μόνο την ευρύτερη δυνατή συναίνεση, αλλά και την ρεαλιστική δυνατότητα υλοποίησης τους;
Ο Πρόεδρος του ΣΠΔΕ οραματίζεται ένα λύκειο γενικής παιδείας, με ευέλικτες ζώνες διαθεματικότητας και πολιτισμού, απεξαρτημένο από κύκλους σπουδών και κατευθύνσεις, το οποίο θα αξιολογεί τους μαθητές του μέσω διαγωνισμών ανά περιφέρεια. Ο κ. Μπαμπινιώτης θεωρεί αναγκαία την προσμέτρηση της βαθμολογίας όλων των τάξεων του Λυκείου για την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση με τις απαραίτητες αλγοριθμικές προσαρμογές του προφορικού βαθμού στη γραπτή επίδοση. Με εφόδιο ένα ισχυρό εθνικό απολυτήριο αναμφισβήτητης, αντικειμενικής και προσμετρήσημης αξίας ο απόφοιτος του Λυκείου θα δίνει ακολούθως εξετάσεις σε 4 μαθήματα προκαθορισμένα από τις πανεπιστημιακές σχολές, σ’ ένα ανεξάρτητο φορέα που θα εποπτεύεται ως προς το αδιάβλητο από το ΥΠΕΠΘ. Ο υποψήφιος θα μπορεί μάλιστα να επαναλαμβάνει την εξέταση σ΄ ένα μάθημα τρεις ή τέσσερις φορές το χρόνο για να πετύχει την καλύτερη βαθμολογία σε ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής από τράπεζα θεμάτων. Με τον τρόπο αυτό, το Λύκειο θα αναγεννηθεί και οι πανελλαδικές εξετάσεις θα αποφορτισθούν ως κρίσιμη διαδικασία της μιας και καθοριστικής φοράς.
Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο προτείνει για το Λύκειο την μέση λύση που θα λαμβάνει υπόψη το στόχο της αναβάθμισής του, αλλά και την ανάγκη των μαθητών να προετοιμασθούν για τις πανελλαδικές εξετάσεις. Οι εκπρόσωποι του Π.Ι. απορρίπτουν την λογική των συνεχών εξετάσεων οι οποίες οδηγούν σε φροντιστήρια, προτείνουν την μείωση των κατευθύνσεων στην Β’ Λυκείου σε δύο, τη θετική και τη θεωρητική και τη δημιουργία τριών κύκλων σπουδών στη Γ’ Λυκείου με υποχρεωτικά μαθήματα γενικής παιδείας. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο προσανατολίζεται στη δημιουργία των προϋποθέσεων επίτευξης των βασικών δεξιοτήτων της Ε.Ε από την επικοινωνία και τα μαθηματικά μέχρι τις νέες τεχνολογίες και την επιχειρηματικότητα και προτείνει με συντηρητικό ρεαλισμό την βελτίωση της σχολικής καθημερινότητας.
Απέναντι στις «γενναίες αλλαγές» που ζητά ο κ. Μπαμπινιώτης ο Πρόεδρος του Π.Ι. ο κ. Γκλαβάς αντιτάσσει το «… δεν θα ανακαλύψουμε την πυρίτιδα».
H αξιωματική αντιπολίτευση υποστηρίζει σταθερά το εθνικό απολυτήριο ως «διαβατήριο» για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια. Οι όροι εισαγωγής θα τίθενται από τα ΑΕΙ, τα οποία θα καθορίζουν τα μαθήματα και θα σταθμίζουν τη βαθμολογία. Προτείνεται μάλιστα οι υποψήφιοι να εισάγονται σε σχολές και όχι σε τμήματα ενώ σημαντική καινοτομία αποτελεί η πρόταση «κάθε κάτοχος του εθνικού απολυτηρίου θα έχει εγγυημένο ποσό στο όνομα του από το κράτος, στο ύψος του κόστους των σπουδών, το οποίο θα κατευθύνεται στο ίδρυμα της εισαγωγής του».
Οι πρυτάνεις των ΑΕΙ προτείνουν την αποδέσμευση των εισαγωγικών από το Λύκειο. Η αυθύπαρκτη διαδικασία να περιλαμβάνει πανελλαδικές σε περιορισμένο αριθμό μαθημάτων (4 – 5), τα επιστημονικά πεδία να επανακαθορισθούν, η εξεταστέα ύλη να αφορά όλες τις τάξεις του Λυκείου και να διατηρηθεί η βάση του 10.
Αξιοσημείωτη είναι και η μεταβατική πρόταση της ΟΛΜΕ, η οποία θεωρεί αναγκαία την προσμέτρηση της επίδοσης στην Β’ και την Γ’ Λυκείου, αλλά και η άποψη πολλών ότι για την εισαγωγή σε τμήματα χαμηλής ζήτησης στην περιφέρεια δεν απαιτούνται πανελλαδικές εξετάσεις.
Ο προβληματισμός και οι προτάσεις έχουν ασφαλώς εξαντληθεί όχι μόνο από τους θεσμικούς επαΐοντες, αλλά και από προσωπικότητες του ακαδημαϊκού χώρου. Αυτό που απομένει είναι ένα πόρισμα σύνθεσης και συναίνεσης και η παρακολούθηση της εφαρμογής και της υλοποίησης του. Η λογική των πολλών πορισμάτων θα απομακρύνει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις προς τέρψιν των δυνάμεων της άρνησης.