Υπάρχει τρόπος ώστε να σταματήσει αυτό το δράμα των φροντιστηρίων;

Ο Αλέξης Δημαράς από τους φωτισμένους και αφιερωμένους της ελληνικής εκπαίδευσης απάντησε στις δραματικές ερωτήσεις του Απόστολου Διαμάντη στο περιοδικό «Ε» της Ελευθεροτυπίας στις 7 Σεπτεμβρίου. Αργήσαμε να το ανακαλύψουμε αλλά είναι σημαντικές οι καθαρές απαντήσεις του μεγάλου στοχαστή της ελληνικής παιδείας, σε ερωτήσεις οι οποίες προδίδουν την υποκριτική φαντάζομαι δίκην υπερβολής, δημοσιογραφική άγνοια…

-Υπάρχει τρόπος ώστε να σταματήσει αυτό το δράμα των φροντιστηρίων;

Όχι. Και όποιος λέει ότι γνωρίζει τον τρόπο κάνει λάθος ή εξαπατά. Και πάντως δεν θα σταματήσει όταν επιχειρείται η αντιμετώπιση του με προσδοκία άμεσων (εκλογικά αξιοποιήσιμων) αποτελεσμάτων.

-Γιατί δεν μπορούμε να τα καταργήσουμε; Έχει η Γαλλία φροντιστήρια; Η Αγγλία;

Γιατί είναι παράλογο να ξεκινούμε από αντιμετώπιση του συμπτώματος. Το πρόβλημα των φροντιστηρίων είναι αποτέλεσμα και όχι αιτία. Και πιστεύω πως είναι (αν όχι πρωτευόντως) πάντως και κοινωνικό – και όχι μόνο εκπαιδευτικό. Είναι, δηλαδή, κι αυτό το πρόβλημα πολυσύνθετο. Έτσι όπως οδηγήθηκε ανέκαθεν η ελληνική κοινωνία να θεωρεί ότι το πανεπιστημιακό πτυχίο καταξιώνει κοινωνικά και εξασφαλίζει οικονομικά (και μάλιστα με διορισμό στο Δημόσιο), είναι επόμενο σήμερα να αντιμετωπίζουμε σοβαρά προβλήματα, καθώς τα μεγέθη έχουν μεγαλώσει πολύ χωρίς να έχουν αλλάξει οι άλλες παράμετροι. Και έχουμε στην Ελλάδα ακόμη πολλούς, πάρα πολλούς κοινωνικά αδύναμους και στις πόλεις και στην ύπαιθρο. Κι αφού τα άλλα δεν είχαν αλλάξει η ζήτηση επέβαλε επιλογή, η επιλογή έφερε συναγωνισμό και ο συναγωνισμός το φροντιστήριο. Η Αγγλία, η Γαλλία; Άλλες χώρες, άλλες ιστορικές πορείες, άλλες κοινωνικές νοοτροπίες, άλλα εκπαιδευτικά συστήματα. Πάντως όλοι έχουν σημαντικές, με κύρος, αξιοποιημένες και αξιοποιήσιμες διεξόδους στο τέλος της δεύτερης βαθμίδας εκτός από το πανεπιστήμιο. Εξάλλου και εκεί υπάρχει ιδιωτικά ειδική προετοιμασία για όπου προβλέπεται διαγωνιστική εισαγωγή.

-Τώρα, όμως, με το προπαρασκευαστικό έτος μέσα στο πανεπιστήμιο, ίσως μειωθεί η ανάγκη για φροντιστήριο.

Καθόλου. Στο τέλος του προπαρασκευαστικού δεν θα υπάρξουν εξετάσεις επιλογής; Έ! Θα μεταφερθεί εκεί η φροντιστηριακή ενίσχυση.

-Οπότε;

Οπότε πρέπει να αναζητηθεί ο τρόπος ώστε να αλλάξουν όλα συνολικά με τη συναίνεση της κοινωνίας. Και να αποσυνδεθεί το πτυχίο από την προσδοκία άμεσης επαγγελματικής αποκατάστασης, όπως περίπου ήταν την εποχή των γονέων σας. Και, όπως είπα για τις ξένες χώρες, να δημιουργήσουμε άλλες, πολλές άλλες, υψηλής ποιότητας και ευρείας παραδοχής διεξόδους. Αλλά αυτά, το ξαναλέω, δεν γίνονται χωρίς ξεκαθαρισμένους στόχους, χωρίς στοιχεία, χωρίς επιστημονική μελέτη. Και δεν γίνονται από σήμερα για αύριο.

-Δηλαδή να μειώσουμε τους εισακτέους;

Καθόλου. Φραγμό στη μόρφωση; Εγώ πιστεύω πως η εκπαίδευση πρέπει να είναι ανοιχτή για όλους. Και να αναμορφώνεται έτσι ώστε να ικανοποιεί τις ανάγκες και τις προσδοκίες όσο γίνεται περισσοτέρων. Χρησιμοποιώ συχνά, παραλλαγμένο, ένα παλιό κομμουνιστικό σύνθημα: «Λαός μορφωμένος, ποτέ νικημένος»!

-Και ποιος θα σκάψει στα χωριά, άμα όλοι γίνουμε θεατρολόγοι;

Αν θελήσουν όλοι να σπουδάσουν θεατρολόγοι, ας σπουδάσουν. Αλλά να μην απαιτήσουν και να εργαστούν όλοι ως θεατρολόγοι. Θα σκάψει ένας μορφωμένος αγρότης, ένας θεατρολογικά μορφωμένος αγρότης, που θα έχει λόγους να θέλει να είναι αγρότης! Έτσι ανεβαίνει το μορφωτικό επίπεδο ενός λαού. Όχι με τα «τυπικά προσόντα».

-Πως σας φαίνεται ο νέος υπουργός Παιδείας;

Τη δουλειά του κάνει. Ανησυχώ, μόνο, μήπως είναι καλύτερος από τον επόμενο!

-Δηλαδή;

Κάποτε, στα πολύ παλιά χρόνια ήταν ένας Σουλτάνος που βγήκε περιοδεία με το άλογό του. Σ’ ένα χωριό βρήκε μια γριούλα, που μόλις τον είδε άρχισε να σταυροκοπιέται και να τον πολυχρονίζει. «Τι κάνεις κυρά μου;», τη ρώτησε ο Σουλτάνος, «όλοι με καταριούνται κι εσύ με πολυχρονίζεις;» – «Ε!, του απαντάει η γριούλα, εγώ ζω πολλά χρόνια, και όταν ήταν Σουλτάνος ο παππούς σου τον καταραστήκαμε και πέθανε. Και έγινε σουλτάνος ο πατέρας σου, που ήταν χειρότερος. Τον καταραστήκαμε κι αυτόν και ήρθες εσύ που είσαι ακόμη χειρότερος. Σε πολυχρονίζω, λοιπόν, για να μείνεις στη θέση σου, μη γίνει σουλτάνος ο γιός σου!». Καταλάβατε;

Μήπως το θεατρικό δράμα που αντιλαμβάνεται ο Απόστολος Διαμάντης αναφορικά με το φροντιστήριο αποτελεί τελικά εκπαιδευτική ευλογία; Του αντιστρέφουμε ως πολίτες και μαχόμενοι δάσκαλοι το ερώτημα:

-Υπάρχει τρόπος ώστε να σταματήσει αυτό το δράμα των μυθομανών και των αφοριστικά ημιμαθών που θεωρούν τη χώρα μας ως το μοναδικό και ανάδελφο κράτος της οικουμένης;

Έχει η Γαλλία φροντιστήρια; Το ιστολόγιο έστειλε στο δημοσιογράφο ντοκουμέντα της γαλλικής soutien scolaire… Τα εσώρουχα σουτιέν όμως των ελληνικών παραμυθιών περί εγχώριας εκπαιδευτικής ανωμαλίας έχουν πια ξεχειλώσει και δεν υποκρύπτουν καμιά θηλυκή γοητεία… Άντε γεια… σύντροφοι της καθημερινότητας στο φροντιστήριο και ας ευχόμαστε οι τωρινοί σουλτάνοι να μακροημερεύουν όπως λέει ο Αλέξης Δημαράς…