Η λέξη της χρονιάς «το κύμα του λιμανιού», το καταστροφικό και ανθρωποκτόνο «τσουνάμι» πέρα από την δοκιμασία των ανυπεράσπιστων θέτει με έμφαση τα ερωτήματα: Ποιο ποσοστό από το περίσσευμα της δυτικής ευαισθησίας θα φθάσει τελικά στους αποδέκτες της καταστροφής; Ποια πολιτική θα προστατέψει στο μέλλον τον πλανήτη όχι μόνο από μια απρόβλεπτη φυσική καταστροφή αλλά από την ανισότητα, τον υποσιτισμό και την αμάθεια;Με αυτές τις σκέψεις στο πνεύμα των ημερών και των γεγονότων μπορούμε να επιστρέψουμε στα πλανόδια χρόνια μικροκύματα της εκπαιδευτικής μας πραγματικότητας.Η ουσιαστική, ριζοσπαστική και εν τέλει δημιουργική ανάπλαση της Παιδείας μας απαιτεί πρωτίστως την συναίνεση των μεγάλων κομμάτων και των εκπαιδευτικών φορέων για να οδηγηθούμε επιτέλους σε ένα διάλογο σύνθεσης χωρίς τις συντεχνιακές λογικές που οδηγούν στην ανάδειξη των προσχηματικών αντιθέσεων και των παράλληλων μονολόγων. Ποιες είναι όμως οι σύγχρονες επιταγές και οι ρεαλιστικές λύσεις που μπορούν να μας καθιερώσουν στην κοινωνία και την οικονομία της γνώσης;
-
Σαρωτική αναδιάταξη του τοπίου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με το άνοιγμα του δημόσιου πανεπιστημίου στον ανταγωνισμό και την αξιολόγηση. Η σύγκλιση με το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, τα τρία συν δύο έτη σπουδών θα ήταν καταστροφικό να αποτελέσουν αιτία συγκρούσεων με τις αστείες θεωρίες του «πτυχίου των φτωχών» όταν όλοι μας γνωρίζουμε την πραγματικότητα με τις ελάχιστες ποιοτικές εξαιρέσεις. Το οριστικό κλείσιμο δεκάδων προβληματικών τμημάτων που παγιδεύουν τις φιλοδοξίες των εφήβων στο όνομα των σπουδών απαιτεί τη θαρραλέα υπέρβαση του πολιτικού κόστους.
-
Το διαχρονικό εξεταστικό ζήτημα της πρόσβασης πρέπει να αποδεσμευθεί από την κοντόφθαλμη επιδίωξη της εξαφάνισης των φροντιστηρίων γιατί οι αλχημιστές αενάως διαψεύδονται καθώς δε γνωρίζουν και δεν έχουν κατανοήσει την παιδευτική και μαθησιακή λειτουργία ενός κοινωνικού θεσμού που πραγματώνει ουσιαστικά δεκαετίες τώρα το ολοήμερο σχολείο. Η διαδικασία της πρόσβασης πρέπει να αποδεσμευθεί από την προαγωγή και την απόλυση χωρίς όμως το Λύκειο ως εκπαιδευτική βαθμίδα να απαξιωθεί.
-
Οι εξετάσεις στο δημοτικό και στο γυμνάσιο είναι απολύτως αναγκαίες αν αναλογισθεί κανείς τις επιδόσεις των 15χρονων μαθητών μας στον καθιερωμένο διεθνή διαγωνισμό Pisa. Η Ελλάδα είναι η τελευταία από τις χώρες – μέλη της Ε.Ε. στον σχετικό πίνακα στα μαθηματικά. Η τραγική αυτή κατάσταση βελτιώνεται βέβαια στο Λύκειο με την φροντιστηριακή κυρίως συνδρομή – καθώς ο διεθνής αυτός διαγωνισμός γίνεται σε τελειόφοιτους γυμνασίου – αλλά η μη ύπαρξη βαθμολογικής βάσης για την πρόσβαση έχει επιδοτήσει τη λογική της μικρότερης προσπάθειας με αποτέλεσμα να εισάγονται σε πανεπιστημιακές σχολές υποψήφιοι με απαράδεκτα χαμηλές επιδόσεις.
-
Η δημιουργία μιας ανεξάρτητης αρχής αναγνώρισης ακαδημαϊκών τίτλων αλλά και των επαγγελματικών τους δικαιωμάτων είναι επιβεβλημένη σε μια ανοιχτή κοινωνία που δεν ανέχεται τις συντεχνιακές λογικές του παρελθόντος.
Αν σ’ όλα αυτά προστεθούν ο διαχωρισμός της κατάρτισης από την εκπαίδευση, η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, οι εναλλακτικοί τύποι λυκείου και η κατάργηση των Τ.Ε.Ε. από τα επαγγελματικά λύκεια, έχει κανένας διαμορφώσει την ατζέντα του 2005. Χρόνια προβλήματα που για να πάψουν δίκην παλίρροιας να επανακάμπτουν περιοδικά πρέπει να τύχουν ισχυρής πολιτικής συναίνεσης για να εφαρμοσθούν οι ορθές λύσεις που ενοχλούν τους απανταχού βολεμένους.