Η παρουσίαση του προγράμματος Παιδείας της Ν. Δ. αποτελεί αναμφισβήτητα ένα βήμα προόδου στο πολιτικό μας σύστημα καθώς για πρώτη φορά πέρα από διαπιστώσεις και γενικότητες υπάρχουν δεσμεύσεις και μέτρα τα οποία ανοίγουν διάλογο απόψεων και επιχειρημάτων χωρίς τους εκ προοιμίου περιττούς αφορισμούς οι οποίοι προκαλούν το κοινό αίσθημα.
Η προσέγγιση των ζητημάτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σ’ αυτόν τον διάλογο οφείλει να απαλλαγεί οριστικά από το φροντιστηριακό σύνδρομο και από την υποκριτική ιδεοληψία της δήθεν "παραπαιδείας" η οποία αποτελεί μια ποιοτική εκπαιδευτική πραγματικότητα εβδομήντα ετών που ωστόσο εξακολουθεί σ’ ένα σύγχρονο κόσμο ανοιχτής παιδείας και γνώσης να αντιμετωπίζεται ως εκπαιδευτική παρέκκλιση!
Το ηθικό δίδαγμα μπορεί να συναχθεί από την αντιμετώπιση του παράλληλου σχολείου της λαïκής παιδείας στην προηγμένη –φαντάζομαι- Ιαπωνία η οποία θεωρεί δημιουργικό και εξισωτικό παράγοντα του συστήματος παιδείας ένα τεράστιο δίκτυο φροντιστηρίων (juku) που λειτουργούν αρμονικά στο εκπαιδευτικό περιβάλλον πάνω από 60 χρόνια, χωρίς τις αντιλήψεις ενός παρωχημένου λαïκισμού που ενοχοποιεί την ιδιωτική πρωτοβουλία και τις ζωντανές δυνάμεις μιας χρήσιμης διαφορετικότητας. Ο εκσυγχρονισμός του πολιτικού μας λόγου επιβάλλει την απάλειψη του απαξιωτικού όρου "παραπαιδεία" για τα νόμιμα φροντιστήρια στα οποία βρίσκουν πρόσβαση γνώσης τα παιδιά των ασθενέστερων οικονομικά τάξεων.
Η ιστορία των φροντιστηρίων στη νεότερη Ελλάδα η οποία έχει την αφετηρία της στις αρχές του προηγούμενου αιώνα (!) δείχνει ότι το παράλληλο ιδιωτικό λαïκό σχολείο αντιμετωπίσθηκε πάντα από τους οπαδούς της "κανονικότητας" με τρόπους εξαιρετικά ανεπιτυχείς και διαχρονικά αναποτελεσματικούς: το εξεταστικό σύστημα και το κρατικό φροντιστήριο.
Το εξεταστικό σύστημα υπήρξε για όλες τις μεταρρυθμίσεις και τις αλλαγές ο μεγάλος πειρασμός καθώς πολλοί ονειρεύθηκαν με τις συχνές αλλαγές τον μαγικό συνδυασμό που θα εξουδετέρωνε τον πρωταγωνιστικό ρόλο των φροντιστηρίων. Άλλοτε με λιγότερα και άλλοτε με περισσότερα μαθήματα το εξεταστικό δεν συνοδεύθηκε ποτέ από τις τομές αναβάθμισης του μορφωτικού ρόλου του σχολείου για να καθιστά τους μαθητές γνωστικά έτοιμους στην αξιολόγηση που το ίδιο είχε θεσπίσει.
Ανάλογες λογικές ατυχώς διαχέει και το πρόγραμμα της Ν. Δ. στο οποίο οι χρήσιμες ανακεφαλαιωτικές εξετάσεις διακόπτονται αναίτια στην Α΄ και την Β΄ Λυκείου εκεί δηλαδή που χρειάζονται περισσότερο με προφανή στόχο τη μείωση της φροντιστηριακής ανάγκης. Η κατάργηση επίσης των εξετάσεων της Β΄ τάξης θα δημιουργήσει εκ νέου το φαινόμενο μεγάλο μέρος των αποφοίτων να ξαναδοκιμάζουν καθώς από κουλτούρα και ψυχολογία, οι δοκιμασίες πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν ήταν ποτέ στην χώρα μας εξετάσεις της μιας και καθοριστικής φοράς και πάντοτε οι μαθητές με την παρότρυνση των γονέων έδιναν στον εαυτό τους το περιθώριο μιας δεύτερης προσπάθειας η οποία στο υπάρχον σύστημα είναι ενσωματωμένη με προαιρετικό τρόπο στην λυκειακή βαθμίδα.
Ένας άλλος στόχος των αλλαγών στην Παιδεία ήταν πάντα η προσπάθεια καθιέρωσης της κρατικής φροντιστηριακής βοήθειας η οποία ξεκίνησε την δεκαετία του ’30(!), επανήλθε την δεκαετία του ’80 με τα περίφημα μεταλυκειακά κέντρα και ήρθε ξανά στο προσκήνιο το ’99 με την πρόσθετη διδακτική στήριξη και την ενισχυτική διδασκαλία με τον ευρωπαϊκό μανδύα προγραμμάτων για την καταπολέμηση της μαθητικής διαρροής που άλλαξαν βέβαια περιεχόμενο και στόχο χωρίς κανένα αποτέλεσμα όπως έδειξαν όλες οι εκθέσεις αξιολόγησης των πεπραγμένων.
Η ανάγκη της πρόσθετης διδακτικής στήριξης υπάρχει στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και η πολιτεία το αναγνωρίζει με την θέσπιση ανάλογων προγραμμάτων. Η ανάληψη όμως εκ μέρους του κράτους της ευθύνης αυτής δεν απαιτεί με κανένα τρόπο αυτό να γίνεται αποκλειστικά και μόνο σε δημόσια εκπαιδευτήρια τη στιγμή μάλιστα που υπάρχουν τα φροντιστήρια. Αποτελεσματική στήριξη μπορεί να επιτευχθεί με απευθείας χρηματοδότηση των γονέων και ειδικά των φτωχότερων με τα "κουπόνια παιδείας" και αυτοί με τα παιδιά τους να επιλέξουν με ποιον τρόπο θα προετοιμασθούν καλύτερα.
Το Δημόσιο Χρήμα και η Ιδιωτική Επιλογή είναι μια σύγχρονη, ρεαλιστική και κοινωνικά δίκαιη πολιτική καθώς όλες οι έρευνες δείχνουν ότι τελικά οι δημόσιες δαπάνες χρηματοδοτούν τις σπουδές των πλουσιοτέρων με επακόλουθο η "δωρεάν" κρατική παιδεία να μην μπορεί να αμβλύνει τις ανισότητες στην διαμόρφωση ανθρωπίνου κεφαλαίου. Το "voucher system" και το "charter system" αποτελούν σήμερα την αιχμή του δόρατος στις διεκδικήσεις του αμερικανικού "μαύρου κινήματος" για να μπορέσουν τα παιδιά των μαύρων και των φτωχών μεταναστών να λάβουν ποιοτική και ανταγωνιστική εκπαίδευση.
Με δεδομένη την κρίση του εκπαιδευτικού μας συστήματος απαιτείται μια νέα τολμηρή πολιτική η οποία να διαπνέεται θαρρετά από την λογική ανάγκη της σταδιακής και συντεταγμένης αποκρατικοποίησης της Παιδείας, η οποία είναι εμφανής στο πρόγραμμα της Ν.Δ. αλλά πρέπει να ενισχυθεί χωρίς το φόβο του κόστους αλλά με την προσδοκία του αποτελέσματος.